74
CRUCQ
Afb. 3: Kaart van de door Abraham Crucq ondernomen reizen (schets auteur).
derweg is naar Noordoost-Indië zonder één brief
te ontvangen. Wat een eenzaamheid moet hij
hebben gekend: hij schrijft geen vriend te hebben
om mee te praten! Hij is gelukkig wanneer hij
oude brieven van zijn geliefde herleest en zo pro
beert haar aanwezigheid op te roepen.
Zijn brieven zijn in hoofdzaak godsdienstige
beschouwingen die zijn twijfel en onzekerheid la
ten zien. Zijn zondebesef is zo groot, dat de ge
nade, waarvan hij kennis heeft, voor hem slechts
een hoop is en geen zeker vertrouwen.
Aan wal
Helaas weten wij over zijn verdere leven vrij wei
nig. Hoelang hij gevaren heeft, is onbekend. Wel
weten wij, dat hij in 1872 op 42-jarige leeftijd als
kolenhandelaar voor 595 een huis, tuin en pak
huis koopt in de Seisstraat Q 14, 15 te Middel
burg. Wat voor mensen hij en zijn vrouw waren,
kan bovendien blijken uit een verklaring van zijn
schoonmoeder uit 1873. Omdat zij zo goed voor
haar en haar blinde dochter hebben gezorgd na
de dood van haar man, moet de doos met fami-
liehandwerken van grootmoeder Ball in hun bezit
blijven9.
Op 5 maart 1896 overlijdt Abraham Crucq op
66-jarige leeftijd en neemt zijn vrouw als koop
vrouw het huizenbezit over, waaruit blijkt dat zij
de zaak nog verder heeft geleid. Wij zouden
vooral graag willen weten hoe het met zijn gods
dienstig leven verder is gegaan, maar daarover is
ten gevolge van de verbranding van de kerkelijke
archieven in 1940 niets te vinden. In het familie
archief Ball is alleen een exemplaar van de Ro
meinen-brief met een voorwoord van Maarten
Luther bewaard gebleven, waarin Abraham in
1873 zijn naam heeft geschreven'". Misschien kan
het bewaren van juist dit ene boek - het boek
van sola gratia - iets zeggen over de weg die zijn
geloof verder is gegaan.
Abraham Bourgon Crucq paste godsdienstig
gezien in zijn tijd, maar als kapitein èn dominee
aan boord was hij een opmerkelijk figuur.
(Mijn dank gaat uit naar de medewerkers van het
Gemeentearchief Middelburg voor hun assisten
tie. In het bijzonder dank ik mevrouw Anneke
van Waarden-Koets, die mij als lid van de Werk
groep Stadsgeschiedenis Middelburg op de dag
boeken attent maakte.)
