66
MOORD IN MIDDELBUR
de successierechten en de verdeling van de nage
laten goederen. Ook de voogdij zal geregeld
moeten worden. In 1811 is juist het oude systeem
van de weeskamer opgeheven. Nu valt de zorg
voor de materiële belangen van weeskinderen
onder de vrederechter van het betreffende kan
ton. Vrederechter in deze zaak is mr. J.P. Croes
van het kanton Veere. Nog op 23 juli 1811, de
sterfdag van de moeder, krijgt de vrederechter
bericht dat zijn komst naar Vrouwenpolder nodig
is om de nalatenschap vast te stellen. Hij maakt
zoals gebruikelijk een rondgang door het huis en
de stalling, noteert alles wat hij aantreft en stelt in
zijn rapport tevens vast dat hij de overledene
aantreft op de eerste verdieping, liggend in een
doodskist. Hij verzegelt vervolgens de kasten
waarin eigendomsbewijzen, effecten en andere
waardepapieren liggen. Als 'bewaarder' wordt
Jacobus, de oudste, aangewezen. Hij ondertekent
dan ook mede de akte van verzegeling. Het ove
rige meubilair kunnen de kinderen gewoon ge
bruiken.
De vrederechter noteert eveneens al het vee.
Daaruit ziet men dat de boerderij maar een klein
bedrijfje was. Er zijn slechts twee paarden, nodig
om de ploeg te trekken, vier koeien, één vaars,
vier kalveren, twee varkens en vier geiten. In de
schuur treft Croes nog een kinderwagen, een kip-
kar, twee karren, een partij hout, 500 musterds,
één boterton, twee melkemmers, één kruiwagen,
50 bos stro, vier zakken bonen en twee zakken
tarwe aan. Deze lijst geeft een beeld van de om
vang van het boerenbedrijfje. De familie Geldof
bezat maar weinig vee, weinig gereedschap en
nauwelijks voorraden of nieuwe oogst. Daaruit
kan men ook de financiële zorgen van het gezin
aflezen. Het zal niet makkelijk zijn geweest met
zo'n klein bedrijf het hoofd boven water te hou
den. Op het moment van deze boedelbeschrij
ving is het hoogzomer; het vee loopt in de wei,
de voorraad stro is ver op. De 500 musterds (bos
sen takken van struiken van ongeveer 70 cm),
die in de winter zijn verzameld uit hakhout langs
wegen en weiden, liggen te drogen om in de
winter te worden gebruikt in de haard. Ook de
bakoven werd ermee gestookt. De vier zakken
bonen zullen wel paardenbonen zijn geweest, en
de twee zakken tarwe waren waarschijnlijk be
stemd voor eigen gebruik tot aan de nieuwe
oogst. Er worden nog wat huishoudelijke dingen
als potten en pannen genoemd, evenals gewoon
meubilair en beddegoed.
Jacobus wordt samen met de inwonende
dienstbode Maria de Landmeter, beëdigd tot be
waring van de verzegelde goederen. Drie dagen
later, op 26 juli, komen Croes en zijn secretaris
weer, maar nu om de voogdij over de weeskinde
ren te regelen. Daarbij zijn alle kinderen aanwe
zig, evenals de beoogde voogden, de ooms en
neefs uit de familie. Deze bijeenkomst wordt de
familieraad genoemd. Gekozen worden Dinge -
man Louwerse, oom van vaders zijde en Baren 1
Essebroek, oom van moeders zijde. Kort daaroj
op 3 augustus, laten de voogden de inboecf 1
taxeren door schatters. Ook hiervoor komt d
vrederechter naar Vrouwenpolder. Door de scha -
ters wordt een staat opgemaakt van bezittinge
en schulden. Dan blijkt dat de schulden de bezi -
tingen met frs. 7400,30 overtreffen, ongeveer
2500,-. Dat is weer een nieuw drama. Er
sprake van een failliete boedel en daarom zal ht t
bedrijf en de gehele inboedel bij publieke verkc -
ping verkocht moeten worden. Dat betekent cl t
de kinderen uit het huis moeten.
De volgende akte in dit drama is dat op 24 at -
gustus Anthonie sterft, 17 jaar oud en op 30 at -
gustus Jan, acht jaar oud. Het is niet duidelijk aai
welke ziekte de familie bezweken is. Het overli -
densregister van 1811 laat geen bijzondere epiek
mieën zien; het vertoont een normaal beeld. Ai
leen de familie Geldof is een uitzondering, zod;
verondersteld mag worden dat de overledenen
aan een gezinsziekte zoals misschien tuberculos
hebben geleden.
Vier kinderen blijven nog over: Jacobus (21
Willem (13), Marinus (8) en Sara (5). De triest
gang van zaken in het gezin Geldof moet op ht
jongste kind Sara een diepe indruk gemaakt heb
ben. Het plotselinge vertrek uit Vrouwenpolde
weg uit de vertrouwde omgeving van mens e
dier, huis en stallen, al die kleine dingen waa -
een kind mee bezig is, zijn voor Sara, pas vijf jaa
geworden, niet te verwerken. Ze gaat mee naa
Middelburg, naar haar oom en tante Essebroe!
en komt terecht in een stille woning zonder kin
deren aan de Noordweg. Waarschijnlijk stond cl
huisje aan het begin van de Noordweg, in de
buurt van de tol waar enkele kleine woningei
stonden. Daar leefde een apart gemeenschapje
Haar tante had er een winkeltje. Sara is daar zes
tien jaar lang "opgekweekt", tot aan haar huwe
lijk op 22 juni 1826 met Pieter Johannes Huys
soon. Hij was evenals oom Essebroek hoveniei
dat kan zowel groentekweker als tuinman zij) i
geweest.
Het huwelijk
Een portret van het bruidspaar is uiteraard nie
nagelaten. Alleen welgestelclen konden zich eer
dergelijke luxe veroorloven. Wat wij wél hebben
is het signalement van het paar. Met een beetje
fantasie kan men zich daar wel een beeld mei
Sara Geldof
lang 1 el 5 palm
zwart haar en
wenkbrauwen
plat voorhoofd
Pieter Johannes Huyssoon
lang 1 el 6 palm 7 streep
licht bruin haar en bruine
wenkbrauwen
breed voorhoofd
