Opvallend is dat in de periode voor 1980 het
aantal waargenomen soorten aanzienlijk hoger
ligt dan in de periode erna, terwijl in de onder
zoeksperiode 1998-2002 weer hogere aantallen
worden geboekt. De daling in aantallen na 1980
wordt waarschijnlijk niet uitsluitend veroorzaakt
door de al gememoreerde achteruitgang van
bijen en wespen. Het overzicht geeft ook een
weerspiegeling van de onderzoeksinspanningen
in de verschillende perioden. Vast staat dat
de provincie nooit eerder zo intensief en
systematisch bemonsterd is als in de afgelopen
jaren. Anderzijds worden tijdens het vangseizoen
nog regelmatig nieuwe soorten ontdekt.
Het inventarisatieproject nadert evenwel zijn
voltooiing en het doel om een representatief en
gedegen totaalbeeld van de bijen- en wespen
fauna van Zeeland te krijgen, is zeker bereikt.
Hieronder wordt aan de hand van tabel 1 per familie
ingegaan op het voorkomen in Zeeland, de
voor- of achteruitgang en waar van toepassing
op de typisch Zeeuwse vertegenwoordigers van
een familie.
hebben een parasitaire levenswijze, die er bij veel
soorten op neerkomt dat een prooidier verlamd
wordt, waarna deze vervolgens voorzien van
een eitje van de graafwesp wordt opgeborgen
in het nest. Als prooi dienen velerlei soorten
insecten, onder meer kakkerlakken, sprinkhanen,
bladluizen, wantsen, kevers, vliegen en rupsen
van vlinders. De nesten liggen bij veel soorten
ondergronds, maar ook in bramentakken,
rietstengels en dergelijke wordt veel door
graafwespen genesteld.
Figuur 1
De zwartsprietwespbij, de broedparasiet van de eveneens
algemene klaverdikpoot.
Tabel 1.
Systematisch overzicht van het voorkomen van verschillende
families van bijen en wespen in Zeeland gedurende verschil
lende tijdvakken.
totaal
totaal
Zeeland
Zeeland
Zeeland
Nederland
Zeeland
voor 1980
1980-1998
na 1998
Sphecidae
graafwespen
160
107
86
54
78
Apidae
bijen en hommels
320 (338)
179
137
77
145
Vespidae
plooivleugelwespen
55
29
26
13
19
Tiphiidae
6
2
2
1
1
Mutillidae
mierwespen
2
2
2
2
2
Sapygidae
knotswespen
4
1
1
0
1
Chrysididae
goud wespen
30
16
11
9
10
Trichonalidae
1
1
0
0
1
Pompilidae
spinnendoders
60
32
27
20
18
638 (656)
367
292
176
274
Graafwespen (Sphecidae)
Graafwespen vormen een soortrijke familie die
in Nederland met zo'n 160 soorten vertegen
woordigd is. Vele daarvan zijn in hun voorkomen
beperkt tot Zuid-Limburg, waar de grens
van hun verspreidingsgebied ligt. Het gaat veelal
om Midden-Europese soorten waarvan het
verspreidingsgebied zich nog net uitstrekt tot in
het Zuid-Limburgse heuvelland. Graafwespen
Er zijn bijna dertig soorten graafwespen uit Zeeland
bekend die recentelijk niet meer zijn terug
gevonden. Aangenomen mag worden dat het
overgrote deel hiervan uit Zeeland verdwenen is,
bijna een derde deel van de Zeeuwse graaf
wespen. De twaalf soorten die pas tijdens het
onderzoek voor het eerst zijn waargenomen,
kwamen waarschijnlijk allang in Zeeland voor,
maar zijn in het verleden gemist, doordat er
veel minder onderzoek plaatsvond.
54 Alarmfase 1 voor Zeeuwse bijen en wespen
