A
('zwêêten'), totdat hij weer moet betalen.
Zelf spraken wij altijd van iemand die 'op sloffen'
was, of 'ie zit op de kip.' In Nieuw- en Sint
Joosland heet dit 'op de koeie meerieë.' Het blijft
onduidelijk of iedereen op 'sloffen' mee mag
doen, of alleen de speler die als eerste door zijn
inzet heen is. Klokke stelt in ieder geval dat elke
speler op 'sloffen' mag. In de 'oude' spelregels
van Goudswaard mag slechts de eerste die blut is,
op sloffen, terwijl in de 'nieuwe' versie alle spe
lers 'slofdrager' kunnen zijn.26
Wie uiteindelijk zijn centen kwijt is en niet meer
aan een nieuwe schuld kan voldoen, wordt dood
verklaard. Van Wallenburg heeft het over 'rut'
zijn.27 Over de inleg in de pot heeft Van der Baan
een geheel eigen uitleg. Deze zou gerelateerd
zijn aan de waarde van bepaalde lage stukken.
De laagste betaalt hoe dan ook een bedrag, maar
is hij of zij de bezitter van Wittebrood dan wordt
deze bijdrage twee cent, bij Pispot drie cent,
bij Smoel vier cent en bij Jan Rit zelfs vijf cent.
In dit geval kan een speler dus binnen één ronde
'dood' zijn.28 Volgens De Waal betaalden zij
die een Zot, Smoel, Pispot of Nul hadden een
penning (of wat vooraf bepaald was), 'aan den
pot van 't spel wel te onderscheiden van dien
anderen'.29 Met deze opmerking van De Waal,
verwijzend naar de afbeelding van de pot, komt
de grafische beschrijving van de stukken aan bod.
De afbeeldingen namelijk zijn niet altijd identiek
geweest en ofschoon in waarde gelijk, kunnen
deze bij de buitenlandse spelvarianten er geheel
anders uitzien.
De stukken
Slabberjan bestaat uit 21 verschillende stukken
(doppen), die elk tweemaal voorkomen; er zijn
dus 42 stukken in het spel. De houten doppen
konden vroeger op meerdere plaatsen worden
gekocht, maar het gezelschapsspel is nu nog
slechts bij één speelgoedwinkel in Middelburg
verkrijgbaar. Het kost nu circa 45,-. Goedkoop
is het spel echter nooit geweest: het kostte
twintig jaar geleden ook zeker vijftig gulden,
al heeft Van Wallenburg het over dertig gulden
(in 1978). Dit komt door de hoge productie
kosten; de doppen moeten bij een draaier
worden gemaakt en daarna moeten de sticker
plaatjes stuk voor stuk in de doppen worden
geplakt.30 Het Gnav was, zeker na de Tweede
Wereldoorlog, ook moeilijk verkrijgbaar. Thans
worden in Risor weer nieuwe Gnavspelen
gemaakt in de stijl van een spel dat circa
honderd jaar geleden in omloop was.31
Figuur 3.
Dc speelstukken van het Gnavspel.
wc Sn
134
Ret Slabberjanspeli
