diensttroebelen weggegooid. Een aantal zegels,
zogenaamde bullae, altijd op naam van de
regerende paus, is teruggevonden in de Zeeuwse
bodem. Hiervan wordt kort verslag gedaan.
De grootste groep teruggevonden stempels betreft
zogeheten burgerstempels, die oorspronkelijk
toebehoord hebben aan kooplieden en gezeten
burgers. Archiefonderzoek naar de oorspronkelijke
gebruikers blijkt een geweldige klus te zijn.
Van de nu aangetroffen zegels lijkt het schier
onmogelijk om althans in de Nederlandse
archieven afdrukken of andere relevante infor
matie te vinden. De auteur vestigt zijn hoop op
de omvangrijke oude archieven in Vlaanderen
en Brabant. Overigens is het jammer dat in het
literatuuroverzicht met name het werk ont
breekt van De Ghellinck Vaernewyck, Sceaux et
armoiries des villes, communes de la
Flandre ancienne et moderne (1935). Hierin
wordt onder andere aandacht besteed aan
de Zeeuws-Vlaamse zegels van bijvoorbeeld
Aardenburg, Axel, Oostburg, Hulst en Sluis.
Het hoofdstuk wordt vervolgd met informatie
over de categorie-indeling, te weten religieuze,
profane spitsovale, veelhoekige, wapen-, hand-
merk-, Joodse, portret-, sprekende, monogram
stempels en zegelringen. Tot slot wordt kort
ingegaan op de van oudsher in Zeeland bewaarde
stempels, nu veelal berustend in openbare
verzamelingen. Voor de gebruiker is de tabel op
blz. 86-98 van belang, waarin alle 275 in
Zeeland aangetroffen zegelstempels en zegel
ringen zijn opgenomen. In het tweede deel van
het werk, het catalogusdeel, worden 93 geselec
teerde zegelstempels en zegelringen in kleur
afgebeeld en van de nodige informatie voorzien.
Elk metalen object wordt vergezeld van een
afdruk in gekleurde kunststof. Hiermee wordt een
fraaie presentatie bereikt van een onderwerp
waarover nog veel te bestuderen valt.
Het boek is mooi uitgevoerd en goed ingebonden.
Voor iedereen die geïnteresseerd is in de
'metalen' geschiedenis van Zeeland is dit
werk een aanrader.
Willem van Moll
R.E. Hoebeke, Slagveld Sloedam. Een beschrijving
van de strijd om de Sloedam, het Sloe en
de gemeenten Arnemuiden (Arnemuiden,
Kleverskerke), 's Heer Arendskerke ('s Heer
Arendskerke, 's Heer Hendrikskinderen,
Lewedorp, Nieuwdorp en Wissekerke) en
Nieuw- en Sint Joosland (Nieuw- en Sint
Joosland en Oude Dorpin de Tweede
Wereldoorlog. Uitgave R.E.Hoebeke, Nieuw- en
Sint Joosland 2002. 928 blz.
ISBN 90-9015327-6. Prijs: 40,-.
Walcheren heeft in de Tweede Wereldoorlog een
hoge prijs betaald voor zijn ligging aan de
monding van de Westerschelde. Door de meeste
schrijvers over deze donkere jaren wordt de
nadruk gelegd op de verwoesting van het stads
hart van Middelburg in 1940, de inundatie van
Walcheren in oktober 1944 en de operaties
Infatuate i en n, d.w.z. de geallieerde landingen
bij Vlissingen en Westkapelle op 1 november
1944. De rol, die de Sloedam in die periode door
de historie kreeg toebedeeld is daarbij sterk
onderbelicht. Met de verschijning van het boek
van Hoebeke is aan deze onderbelichting voor
goed een eind gemaakt.
In 928 bladzijden (tabellen, verlieslijsten, foto's,
registers enz. inbegrepen) beschrijft hij de
gebeurtenissen op de Sloedam, het Sloe en in de
gemeenten aan weerszijden daarvan gedurende
de Tweede Wereldoorlog en de jaren kort ervoor
en daarna. Hij heeft daarbij gebruik gemaakt
van een ontzagwekkende hoeveelheid brieven,
dagboeken, divisiejournaals, krantenartikelen,
memoires, opgenomen vraaggesprekken en reeds
verschenen geschiedwerken. Omdat zowel in
1940 als in 1944 de aanvallers van oost naar
west trokken, zijn de oorlogsverwoestingen
in de dorpen ten westen van de Sloedam het
grootst geweest en zijn daar de meeste burger
slachtoffers gevallen.
Het boek valt in vier delen uiteen, waarbij telkens
alle onderdelen, in de titel vermeld, aan de orde
komen, waardoor soms herhalingen optreden.
De inhoud van de delen n (De Bezettingstijd)
en rv (De Periode na de Bevrijding) wijkt niet veel
af van hetgeen over andere delen van Nederland
inzake deze onderwerpen is geschreven.
42
Boekbesprekingen
