We hebben tevens gezien wat de jonge Buys Ballot
ertoe bracht zich te richten op de meteorologie.
Enerzijds speelde hierbij de vigerende mode van
het Humboldtiaanse onderzoek een belangrijke
rol, anderzijds miste de meteorologie nog de
stevige fundamenten die andere takken van
wetenschap, voorop de astronomie, reeds lang
bezaten. Veelzeggend is de opmerking die Buys
Ballot in 1846 tot zijn studenten richtte:
wanneer gij roem bedoelt, zult gij dien ligter
verkrijgen in eene wetenschap, die nog slechts
te naauwernood dien naam verdient, die nog
schaars het verband harer waarheden weet aan
te wijzen; want een gelukkige greep kan eene
geheele omwenteling in eene zoodanige veroor
zaken.'
Beroemd wilde hij worden en beroemd werd hij. In
het derde kwart van de negentiende eeuw waren
hij en de eveneens Utrechtse oogheelkundige
Donders de enige Nederlandse wetenschappers
die op een grote internationale reputatie konden
bogen. De naar hem genoemde wet kwam daar
bij goed van pas, zelfs als die niet de beoogde
omwenteling tot gevolg had. Maar de wet en het
instituut zijn niet zijn enige belangrijke verdien
sten voor de meteorologie. In dit verband moeten
ook zijn grote inspanningen worden genoemd
om te komen tot internationale samenwerking,
bekroond met de oprichting van het IMC. Voor
een wetenschap als de meteorologie, waarbij het
laboratorium van secundair belang is, is inter
nationale samenwerking van het allergrootste
belang. Als we Buys Ballot met een enkele aan
duiding moeten typeren dan lijkt die van een
'voortreffelijk netwerker' de meest geëigende. Het
is immers vooral zijn netwerk waaraan hij zowel
de wet, als het instituut als de bekroning van zijn
internationale inspanningen dankte.
Figuur 1.
De prijsuitreiking. Van links naar rechts: prof. Kox, Jade
Ottema, Tobias Tiecke, W. Renden. Foto G. Breugel.
48
Buys Ballot en het knmi
