ZUINIG
Tineke De Pauw en Magda Devos. Woordenboek
van de Vlaamse Dialecten. Deel Algemene
woordenschat. Aflevering 4: Karakter. Gent,
Vakgroep Nederlandse Taalkunde, Universiteit
Gent, 2005. 544 blz. met vele verspreidings
kaartjes.
ISBN 90-74273-21-1. Prijs: 35,-, te bestellen
bij Drukkerij G. Michiels, Rietmusweg 96,
B-3700 Tongeren, tel. 00-32-12-231325.
Het Woordenboek van de Vlaamse Dialecten is
een langlopend project. Tot nu toe zijn 21
afleveringen verschenen met in totaal meer dan
zesduizend bladzijden; ze hebben betrekking
op de landbouw, ambachten, planten en dieren.
De aflevering Karakter is de eerste die gaat over
abstracte begrippen, namelijk eigenschappen en
gedragingen van mensen. Daarmee heeft deze
aflevering ook een geheel eigen karakter. Planten
en dieren, voorwerpen en handelingen zijn
immers vrij exact te definiëren, zodat woord
en begrip elkaar duidelijk bedekken. Karakter
eigenschappen zijn echter veel minder duidelijk
gedefinieerd. Er zijn vele nuances mogelijk,
waarbij de betekenis die aan een woord gehecht
wordt per plaats en per spreker enorm kan
verschillen. Deze verzameling bevat dan ook een
schat aan uitdrukkingen, die gedeeltelijk, maar
nooit volledig, overlappingen vertonen.
Allerlei goede en slechte eigenschappen van mensen
komen aan bod. Opvallend is dat vooral de
beschrijving van slechte eigenschappen de taal
rijkdom bevordert. In een lezenswaardig artikel
van auteur Tineke De Pauw: 'De nieuwe wvü-
aflevering Karakter' (wvD-contact xix 1, juni
2005, blz. 14-22) wordt daarop gewezen: Het
begrip 'bescheiden' omvat slechts drie bladzijden,
het begrip 'verwaand' telt er 22. Deze uitgave
kan dan ook uitstekend dienst doen als scheid-
woordenboek.
Het Woordenboek van de Vlaamse Dialecten heeft
betrekking op de Vier Vlaanderens: Oost-, West-,
Frans- en Zeeuws-Vlaanderen. Bij het bekijken
van de kaartjes en de tekst valt het op, dat
Zeeuws-Vlaanderen in vergelijking met de
Belgische provincies vrij karig vertegenwoordigd
is. Dit is enerzijds te wijten aan het feit, dat in
oudere onderzoeksfasen nog geen onderzoek
in Zeeuws-Vlaanderen werd verricht, anderzijds
aan het geringe aantal correspondenten in de
streek (23, zodat lang niet alle dorpen vertegen
woordigd zijn). Omdat het onderzoek nog vele
jaren zal doorgaan, zal streekcoördinator Rinus
Willemsen graag nieuwe correspondenten welkom
heten.
Ook Frans-Vlaanderen is niet rijk vertegenwoordigd
(zeven correspondenten), maar dat heeft te
maken met het geringe aantal nog levende
Vlaamssprekenden, die de taal bovendien niet
kunnen lezen of schrijven. Dit deel van het
onderzoek geschiedt dus mondeling. De Frans-
Vlamingen hebben echter woorden bewaard
die elders zijn verdwenen. In plaats van 'koppig'
zegt men 'hoofdig', omdat het woord 'kop'
in het Frans-Vlaams niet voorkomt. Wie denkt
hier niet meteen aan het beroemde gedicht van
Staring: 'De hoofdige boer'?
168
Boekbesprekingen
