1887 en 24-12-1887), 2750 (brieven 30-9-1888 en
1-10-1888), 3079 (brief 27-9-1895), 3129 (brief 15-2-
1896) en 3187 (brief 4-12-1897). Koster werd uiteindelijk
in 1897 ontslagen. Hij was ruim 35 jaar veldwachter in
Yerseke geweest.
12. ZA Middelburg, Archief Provinciaal Bestuur 1851-1910,
inv.nrs. 764 (brief 5-1-1858) en 779 (brief 12-4-1858).
13. Albert L. Kort, 'Thoolse veldwachters onder vuur', in: Van
veldwachters, kapers, stormen en regenten. Tholen 2005,
4-12.
14. GA Noord-Beveland, Archief gemeente Wissenkerke,
inv.nr. 573, brieven 21-2-1880 en 1-3-1880.
15. ZA Middelburg, Archief Provinciaal Bestuur 1851-1910,
inv.nr. 436, brief 14-6-1855.
16. Zie: Provinciale verslagen 1842-1848. Klachten over ver
storing van de orde komen het meest voor in Zeeuws-
Vlaanderen. Regelmatig horen we over diefstallen en
plunderingen waarvan in de meeste gevallen Belgen de
schuld krijgen.
17. Voor een overzicht van de verdiensten van alle Zeeuwse
veldwachters in 1909 zie: ZA Middelburg, Archief
Provinciaal Bestuur 1851-1910, inv.nr. 3778.
18. De vereniging werd in 1900 erkend. Het (gedrukte) regle
ment van de vereniging bevindt zich in de corresponden
tie van het provinciaal bestuur. Doel van de vereniging
was: 'De belangen der Gemeente-Veldwachters in
Zeeland te bevorderen. Het verkrijgen van tractement,
pensionneering na volbrachten diensttijd of na ontslag
wegens in - en door den dienst ontstane gebreken, pensi
oen voor hunne weduwen en weezen.' Zie: ZA Middelburg,
Archief Provinciaal Bestuur, inv.nr 3782.
19. In iedere Zeeuwse plattelandsgemeente werd in het inter
bellum veldwachtersverordeningen vastgesteld. In zo'n
'Verordening, regelende de eischen van benoembaarheid
en de bezoldiging van de veldwachters der gemeente'
waren onder meer de aanvangs- en de eindjaarwedde
vastgelegd. Deze verordeningen zijn te vinden in de cor
respondentie van de burgemeester.
20. Kort,'Veldwachters Zuid-Beveland', 19.
21. De cijfers zijn ontleend aan: PB No 24 (9-2-1832),
Provinciaal verslag 1866, 230-237 en ZA Middelburg,
Archief Provinciaal Bestuur, inv.nr. 2442, volgno. 4397.
22. De marechaussee had in Zeeuws-Vlaanderen brigades in
Sluis, Cadzand, Aardenburg, Oostburg, IJzendijke, Axel,
Sas van Gent, Hulst en Hontenisse. Vanaf 1847 werd er
een brigade in Westkapelle geplaatst. Zie: Provinciale ver
slagen 1845, 2-5 en 1847, 3-5.
23. PB No. 114 (11-11-1856) 'Besluit houdende bepalingen
omtrent de dienst der Rijks-veldwachters'. Voor een over
zicht van de verschillende standplaatsen in Zeeland zie:
Van Riet, Tuwen dienst, 153. Of rijks- en gemeenteveld
wachters in de praktijk goed samenwerkten is de vraag.
Alleen al het feit dat ze onder de verantwoordelijkheid
van verschillende ministeries vielen (justitie en binnen
landse zaken), moet hebben bijgedragen aan hun onder
linge rivaliteit.
24. In de gemeentelijke verordeningen (zie noot 19) waren
soms bepalingen ten aanzien van scholing opgenomen.
Sommige gemeenten gaven hun veldwachter een toelage
op het inkomen, als hij in het bezit was van een politie-
diploma.
25. Albert L. Kort, 'Een veldwachter uit Zaamslag', in:
Nieuwsbrief Heemkundige Vereniging Terneuzen 55
(2005), 18-20.
26. ZA Middelburg, Archief Provinciaal Bestuur 1851-1910,
inv.nr 435, brief 11-6-1855.
27. ZA Middelburg, Archief Provinciaal Bestuur 1851-1910,
inv.nr. 3676, brief 15-10-1907. De Colijnsplaatse veld
wachter werd zelfs verdacht van poging tot moord op een
bejaard echtpaar in 1905.
28. ZA Middelburg, Archief Provinciaal Bestuur 1851-1910,
inv.nr. 3731, anonieme brief, ongedateerd.
29. ZA Middelburg, Archief Provinciaal Bestuur 1851-1910,
inv.nr. 696, brief 27-12-1857.
30. ZA Middelburg, Archief Provinciaal Bestuur 1851-1910,
inv.nr. 3725, brief 27-3-1908.
31. Albert L. Kort, 'Een veldwachter in Ouwerkerk', in: Stad en
LandeHistorische bijdagen en mededelingen van de ver
eniging Stad en Lande van Schouwen-Duiveland 114
(2005) 4-8.
32. Kort, 'Veldwachters Zuid-Beveland', 16-18.
33. Albert L. Kort, 'Een veldwachter in Zuiddorpe', in: Kroniek
van de Stichting Heemkundige Kring Sas van Gent 39
(2005), 45-48.
10
De veldwacht
