pHSElBl
Groot, Het Midden-Oosten en Nederland in historisch per
spectief, Muiderberg, 1989, 11. In wezen is de brief een
laat antwoord op de brief van de Staten-Generaal van 16
oktober 1604 aan de sultan. Rijperman, XIII, 116-117.
10. Brief van Jacob Gijsbrechtsz aan de Staten-Generaal, 24
augustus 1610. Heeringa, I, 1, p. 179. Gijsbrechtsz over
dreef zijn rol bij de totstandkoming van het Turks-Neder
lands contact nogal. Heeringa 1917, 13.
11. Ibidem, p. 15. Heeringa, I, 2, 186 nootnr. 1. Haga vertrok
in september 1611 naar Istanboel.
12. De Groot 1978, 293 nootnr. 62. W.H. Coolhaas, Pieter van
den Broecke in Azië, 's-Gravenhage, 1962-1963, I, 95.
13. P. Meesters, De geschiedenis van Sluis (bezorgd door A.M.
Lauret), Tilburg, 1980, 188, spreekt (in de tegenwoordige
tijd) van het 'volkspraatje dat een inboorling van deze
streken in Turkye tot geene slavernij verwezen wordt,
wanneer hij daar geloofwaardige schriften zijner geboor
teplaats weet aan te duiden'. In het jaar dat Meesters zijn
manuscript afsloot (1830) werd Algiers veroverd door
Frankrijk en kwam een officieel einde aan de Algerijnse
kaapvaart.
14. Van Krieken, 8, 16, 41, 43, 100. In bepaalde gewesten
werden soms collectes gehouden voor de lossing van
Algerijnse gevangenen, bijvoorbeeld in 1681 in de
Generaliteitslanden. Ibidem, 52.
15. J.H. van Dale, Slavernij-verlossing-dankbaarheid,
Bijdragen tot de Oudheidkunde en Geschiedenis inzonder
heid Zeeuwsch-Vlaanderen, I, Middelburg, 1856, 102-105.
De documenten waarop Van Dale zich baseerde zijn door
oorlogsgeweld in 1944 verloren gegaan. J. de Hullu, De
verovering van het land van Cadzand onder het beleid van
Prins Maurits, Breskens, 1904, 85.
16. Gemeentearchief Sluis. Archief Stad Aardenburg
(GAS.ASA) nr. 306 Stadsrekening 1650/1651, f. 14.
GAS.ASA nr. 310 Stadsrekening 1654/55, f. 16. GAS.ASA
nr. 313, Stadsrekening 1657/58, f. 18. Van Krieken, 35-36.
In het jaar waarin de jongeman van Susanna Polvijn ge
vangen zat, 1655, ondernam De Ruyter de eerste van zijn
drie strafexpedities naar Algiers, die alle in wezen misluk
ten. Ibidem, 36-47. De "wrede behandeling van de chris
tenslaven in Barbarije" was overigens in niet geringe
mate propaganda, bedoeld om in het thuisland medelij
den en vrijgevigheid op te wekken. G.H.P. de Jonge, 'Het
fabeltje van de verschrikkelijke Barbarijse zeerovers',
Spiegel Historiael, 24, 2, 1989, 68-74.
17. Ofschoon deel uitmakend van het eskader kwam het
schip juist te laat om het bombardement mee te maken.
G.A. Vorsterman van Oyen, AJ. de Smit van den Broecke
in: Scaldis, 1891, 205.
18. S. Ocakli, Türkiye-Hollanda. Belgesel dostluk cimgesi,
Hoorn, 2003, 106. Dank aan de auteur die mij hierop
wees. De laatstgenoemde mogelijkheid werd geopperd
doorT. de Kruijff tijdens een voordracht te IJzendijke op 6
september 2004.
19. Ocakli, 106. T. de Kruijf, e.aAtlas van historische vesting
werken in Nederland. Zeeland, Utrecht, 2004, 188, 200,
201. L. van Driel, A. Steketee, Zeeuwse plaatsnamen. Van
Aardenburg totZonnemaire, Vlissingen, 1995, 38. A. De
Keyser, Verdedigingswerken omstreeks 1600 in West-
Zeeuws-Vlaanderen aangelegd op last van de colleges
van Brugge en het Brugse Vrije in: A.R. Bauwens (red.),
Geleefde tijd. Liber Amicorum G.A.C. van Vooren. Bijdragen
tot de geschiedenis van West-Zeeuws-Vlaanderen nr. 23,
Aardenburg, 1995, 48-49. G. de Vreede, Inleiding tot eene
geschiedenis der Nederlandsche diplomatie, Utrecht,
1856, II, 413 refereert aan de populariteit van het spreek
woord tijdens de Tachtigjarige Oorlog.
Een curieuze, pseudo-wetenschappelijke opvatting over
het ontstaan van het gehucht in I. Wilkens, WaarTroje
eens stond, Baarn, 1992, p. 173: De Kelten die in de derde
eeuw voor Christus 'Turkije binnenvielen moeten de bron
zijn geweest van de huidige naam van dit land, die ont
leend is aan het dorp Turkeije, nabij de linkeroever van de
Schelde'. Zie. A.C.J. Willeboordse, Het 3000 jaar oude veer
van Breskens. Over bizarre theorieën en Zeeuws-Vlaamse
goropismen, Nehalennia, nr. 124, 2000, 9.
Oude relaties
19
