De aantekeningen van Frederik Nagtglas
G.G. Trimpe Burger-Mekking
is Neerlandica en conservator
Ruilabonnementen van het
Zeeuws Genootschap.
In de verzameling van het Zeeuws Genootschap
bevindt zich een aantal schriften met aantekenin
gen van Frederik Nagtglas (1821-1902)'. In dit
artikel wordt een indruk gegeven van wat Nagtglas
daarin noteerde. We zien dat hij niet kieskeurig
was bij het verzamelen van gegevens; er was klaar
blijkelijk weinig wat hem niet interesseerde. Veel
van de aantekeningen uit zijn cahiers heeft hij
gebruikt voor wat we zijn levenswerk kunnen
noemen: Levensberichten van Zeeuwen. Zijnde een
vervolg op P. de la Ruë, Geletterd, Staatkundig en
Heldhaftig Zeeland2.
Inleiding
Frederik Nagtglas werd 7 november 1821 in De Bilt
geboren. Op 1 juli 1845 aanvaardde hij de betrek
king van arrondissements-ijker te Zierikzee, waar
hij in 1848 trouwde met Maria Petronella Wilhel-
mina Ermerins. Door dit huwelijk kwam Nagtglas
aan de rand van het stedelijk patriciaat van
Zierikzee te verkeren, waardoor het voor hem ge
makkelijker werd zich in het milieu te begeven dat
voor buitenstaanders meestal niet zo toegankelijk
was. Na het overlijden van zijn echtgenote in 1871
hertrouwde Frederik Nagtglas in 1873 met
Francoise Caroline Gunning.
Onder de vele handschriften die van hem be
waard zijn gebleven, nemen de herinneringen van
Nagtglas die hij schreef onder de titel Mijn Leven
een belangrijke plaats in. Nagtglas geeft daarin in
chronologische volgorde de gebeurtenissen uit zijn
leven weer. Flet is geen echt dagboek, want hij
heeft alles - naar eigen zeggen - pas veel later op
geschreven, en beëindigd in 1899. Wie geïnteres
seerd is in de familiebelevenissen van Nagtglas, de
vele functies die hij vervulde en de publicaties die
hij verzorgde tijdens zijn Zeeuwse jaren, wordt
aangeraden het Archief 1977 van het Zeeuws
Genootschap ter hand te nemen. In dit jaarboek is
het gedeelte gepubliceerd van het dagboek waarin
Nagtglas over zijn Zeeuwse jaren vertelt, van 1845
tot 1884, het jaar waarin hij Middelburg verliet en
zich in Utrecht vestigde. Naast de herinneringen
van Nagtglas bestaat het artikel in het Archief
F. Nagtglas. ZA. Zei. 111. IV 0154-093.
uit een hoofdstuk door M.P. de Bruin: 'Frederik
Nagtglas. Een negentiende-eeuws burger.' Er is een
bibliografie toegevoegd, een register van persoons
namen, onderwerpen en zaken, en een lijst met de
nagelaten handschriften.
De negen cahiers van Nagtglas
Zoals vermeld gebruikte Frederik Nagtglas voor
zijn Levensberichten van Zeeuwen veel gegevens
die hij in zijn cahiers verzameld had. Ook bezit het
Zeeuws Genootschap een verzameling brieven, ge
adresseerd aan Nagtglas, met informatie over te be
handelen Zeeuwen. Soms citeerde hij daaruit in
zijn gedrukte werk, maar ook schreef hij de infor
matie vaak op in zijn schriften, om ze daarna pers
klaar te maken voor de Levensberichten.
Er zal in dit artikel aandacht geschonken wor
den aan de verschillen tussen de gegevens van zijn
informanten, zijn eigen aantekeningen en de uit
eindelijke gedrukte versie.
20
Frederik Nagtglas
