ook hebben die zaken zijn houding bepaald, en ui
teraard laat die context zien hoe er door de Neder
landse samenleving met twee maten werd gemeten:
wat heteroseksuelen konden werd getolereerd of
verzwegen, de contacten die homoseksuelen zoch
ten, waren ziekelijk, hedonistisch, in ieder geval
verderfelijk voor jeugd en maatschappij.
Voor een biografie van Schorer is er wel een
grote handicap. Schorer verbrandde namelijk zijn
archief en zijn uitgebreide correspondentie in de
meidagen van 1940, wat heel verstandig was. Wat
resteert is een bescheiden hoeveelheid materiaal
van de naoorlogse Schorer. Daardoor is de schrijver
aangewezen op gedrukte stukken, op het familiear
chief voor jeugd en afkomst, op brieven van Scho
rer aan anderen die bewaard zijn, en bijvoorbeeld
op informatie van mensen die Schorer gekend heb
ben. En uiteraard kan de schrijver op grond van al
lerlei publicaties Schorers ontwikkeling in denken
reconstrueren.
Het boek geeft met alle beperkingen toch een
aardig beeld van Schorer, te beginnen met zijn
Zeeuwse afkomst. Hij werd geboren uit de rijke en
voorname Schorer-familie die generaties lang in
Middelburg tot de elite behoorde en bestuurlijk veel
in de Zeeuwse melk te brokkelen had. Jacob Scho
rer werd geboren in Heinkenszand, waar vader mr.
Eduard Schorer aan het kantongerecht verbonden
was. Twee zusjes had Jacob, van wie er een op be
trekkelijk jonge leeftijd stierf. Het gezin verhuist
naar Middelburg waar vader Eduard het tot vice-
president van de rechtbank brengt. Opa, mr. Pieter
Nicolaas Schorer, bewoonde het immense pand aan
de noordzijde van de Dam - Cleen Bourgondië
waar tot voor kort de sauna gevestigd was. Dat
wordt uiteindelijk ook het stadspaleis waar Jacob
opgroeit.
Na het gymnasium gaat Jacob in Leiden rech
ten studeren. Met een ruime toelage van thuis. Hij
studeert lang en werkt daar in Leiden ook nog ja
ren aan een proefschrift (dat bij rechten een andere
status had dan bij andere studies) over de geschie
denis van de calamiteuse polders in Zeeland. Na
zijn promotie komt de jonge heer Schorer terug
naar Middelburg en gaat hij weer in het ouderlijk
huis wonen. Hij vestigt zich als advocaat en procu
reur en krijgt een betrekking bij het Middelburgse
kantongerecht, waar hij het tot plaatsvervangend
kantonrechter brengt. In die stukken in de biografie
schetst de auteur Schorers Middelburgse tijd. Daar
stuit de lezer op enkele uitglijders. Zo lezen we dat
Jacob Schorer een fanatiek zonnebader was. Daar
toe zocht hij als het weer het maar enigszins toeliet
een Walcherse duinpan op. Hoe ging hij van Mid
delburg naar de duinen? Per paard, fiets of per
trein, oppert de auteur. Dat hij ook kon wandelen
of met een rijtuigje kon, suggereert de schrijver
niet, hoewel onze zonaanbidder tot op hoge leeftijd
een gedreven wandelaar was. Die trein kan natuur
lijk niet, de auteur zal de tram naar Koudekerke of
Domburg bedoelen. Later vermeldt hij overigens
dat Jacob Schorer in die tijd over het eiland Wal
cheren zwierf.
Als Van der Meer ons een idee wil geven van
het Walcherse landschap anno 1890-1900 citeert
hij een passage uit Hans Warrens dagboek uit 1942
waar Warren de bloeiende dijken van de Zuid-Be-
velandse Poel beschrijft. Dat is tamelijk potsierlijk.
Zo zijn er nog wel wat details die binnen het be
toog, en zeker in een recensie te onbeduidend zijn
om te vermelden. De auteur beweert dat opa Pieter
als garde d'honneur in Parijs lag, het was Versail
les, dat hij deel uitmaakte van een Nederlands regi
ment is historisch onjuist, dat de gardes d'honneur
'naar verluidt' vooral klaagden over de kwaliteit
van de wijn, klinkt mooi maar berust niet op feiten.
Wel had de auteur uit de documenten omtrent Ja
cobs grootvader al veel argumenten kunnen vinden
voor de boekhoudkundige journalistiek van klein
zoon Jacob, en vooral de voorname soberheid die
in deze families heerste.
De auteur heeft trouwens in het algemeen toch
een losse gemakkelijke stijl, is bepaald niet streng
in de compositie, en schrikt niet terug voor een uit
weiding of een terzijde, een veronderstelling of een
frase als 'Los van...'. Of een toeristische mededeling
van het type dat het ouderlijke huis tegenwoordig
op de Middelburgse Dam ontsierd wordt door een
lichtreclame. Binnenkort zal die reclame wel weg
zijn, want het huis staat te koop. Of vergelijkender-
Boekbesprekingen
115
