zeeschilder
Een Zeeuwsb
ENG|el HOOGERHEYDEN
Victor Enthoven
Remmelt Daalder
Peter Blom
een nette ambachtsliedenbuurt. Behalve schilde
rijen maakte hij ook ontwerpen voor prenten, die
door goede graveurs als Robbert Muys en Mattheus
de Sallieth in het koper werden gestoken.
Het rijk geïllustreerde boek is het resultaat van
veel studiewerk en levert een uitstekend beeld van
Hoogerheydens werk en daarmee ook van een wei
nig bekende periode van de Zeeuwse maritieme ge
schiedenis, want de schilder trad bij uitstek op als
chroniqueur van belangrijke gebeurtenissen. Hij
deinsde er ook niet voor terug om krijgsverrichtin
gen op zee en in verre landen weer te geven, die hij
zelf niet had bijgewoond, en dat blijkbaar tot volle
tevredenheid van zijn opdrachtgevers.
Een enkele conclusie van Victor Enthoven geeft
wel aanleiding tot enige discussie. Hij stelt dat het
schilderij 'De Esequebo Sociëteit', dat het jaartal
1772 draagt, niet het schip van die naam kan voor
stellen, omdat dat pas in 1774 in de vaart kwam.
Maar het jaartal hoeft niet de datering van het
schilderij te zijn. Naam en jaar staan op de achter
steven van het schip, maar in 1772 kon de schilder
nog niet weten dat er twee jaar later een schip van
die naam in de vaart zou komen. Het ligt dus eer
der voor de hand dat het schilderij wél het schip
'De Esequebo Sociëteit' weergeeft, en dus pas in
1774 of later is gemaakt. De directie van de Socië
teit, die het schilderij waarschijnlijk voor de direc
tiekamer heeft laten maken, zal trots zijn geweest
op haar vlaggenschip en het hebben laten voorzien
van het oprichtingsjaar van de maatschappij.
Het boek is door uitgever ADZ voortreffelijk
verzorgd. Alleen jammer dat de hele tekst op een
blauw fond is afgedrukt, dat de leesbaarheid ver
kleint. Zwart op wit, zo hoort het.
Ad Beenhakker
Agnes van den Noort-van Gelder: Dirk van Gelder in
Veere 1938-1963. Vlissingen, Den Boer/De Ruiter,
2007. 96 blz., oblong, geïllustreerd (deels in kleur),
literatuuropgave. ISBN 978-90-74576-99-4.
Prijs 19,90.
Dit jaar is het een eeuw geleden dat Dirk van Gel
der op Schevening'en werd geboren. In 1938 ves
tigde hij zich met zijn vrouw, Karen van Gelder-
Mauve, pas getrouwd, in Veere, eerst in het kleine
huisje 't Sterntje, later in het bekende grote huis
aan de Simon Oomstraat, oorspronkelijk een pak
huis, waarin hij ook zijn atelier had. Vijfentwintig
jaar zou het verblijf in Veere duren, en het was on
danks de moeilijke omstandigheden (Tweede We
reldoorlog en Watersnoodramp) een vruchtbare
tijd. Zijn dochter Agnes doet hiervan verslag in het
boek Dirk van Gelder in Veere 1938-1963.
De kunstenaar heeft in deze tijd een grote liefde
voor Zeeland opgevat, hetgeen in zijn werk duide
lijk tot uiting komt. Het landschap, het stadje
Veere, de Zeeuwse natuur onder en boven water
vormen een voortdurende bron van inspiratie. Zelf
zei hij dat zijn leven werd bepaald door de liefde
voor drie eilanden: Sicilië, Walcheren en Texel. Bo
vendien leverde Zeeland brood op de plank, want
hij kreeg nogal wat opdrachten van binnen de pro
vincie. Een van de merkwaardigste daarvan was
het ontwerp voor tafeldamast voor het Provincie
huis, een initiatief van mevrouw De Casembroot-
van der Feltz, die het beu was steeds tafelkleden bij
kennissen te moeten lenen als er weer eens een of
ficieel diner gegeven werd. Van Gelder voerde al
deze opdrachten met liefde en groot vakmanschap
uit.
