De kwestie toont ook de kaders waarbinnen de
gezagdragers wilden handelen. Die kaders waren
ingegeven door hun zorg en verantwoordelijkheid
voor het onderwijs. De excessen zoals die in
Colijnsplaat gebeurden, laten zien dat in het
uiterste geval de kerkelijke en bestuurlijke autori
teiten met succes konden optreden tegen school
meesters die de kaders bij herhaling schonden en
daarmee het gegeven vertrouwen niet alleen
beschaamden, maar ook in strijd handelden met
het normenpatroon waaraan de plattelandsonder
wijzers zich te houden hadden. Dat dit niet
beperkt bleef tot het onderwijs maar zich ook uit
strekte tot de handel en wandel van de betrokke
nen, wordt eveneens duidelijk. Algemene normen
en waarden moesten hier prevaleren boven de
belangen van een schoolmeester-voorzanger die
niet langer kon worden gehandhaafd. De kwestie
toont tot slot aan dat de autoriteiten niet vol
doende hebben onderkend dat Boerens wangedrag
in hoge mate werd bepaald door psychische facto
ren. Zijn veroordeling tot opname in het Simpel
huis, het onderkomen voor krankzinnigen, was
wat dat betreft een maatregel die erg laat werd
genomen.
Noten
1. Gemeentearchief Noord-Beveland, Archief Hervormde
Gemeente Kortgene, inv.nr. 1, notulen vergaderingen
kerkenraad, 12 september 1712. [Zoon Laurens Boeren
bekwaamde zich later in het vak van cartograaf. Van
hem is een manuscriptkaart van Zeeland bewaard geble
ven uit 1776. Gemeentearchief Goes, verzameling HTAJ
2. Gemeentearchief Noord-Beveland, Archief Hervormde
Gemeente Kortgene, inv.nr. 1, notulen van de kerkenraad
2 juli 1717.
3. Gemeentearchief Noord-Beveland, Archief Hervormde
Gemeente Kortgene, inv.nr. 1, notulen van de kerkenraad
19 april 1723.
4. Gemeentearchief Noord-Beveland, Archief Hervormde
Gemeente Kortgene, inv.nr. 1, notulen van de kerkenraad
29 juli 1727, 28 oktober 1727 en 27 juni 1728. Zeeuws
Archief, Classis Walcheren, inv.nr. 12 (3 juni, 5 augustus,
2 september, 7 oktober 1728; 24 maart, 5 mei, 20 okto
ber 1729; 16 februari, 4 mei, 8 juni, 19 oktober 1730;
5 april, 3 mei, 6 juni, 7 juni, 5 september, 6 september
1731).
5. Gemeentearchief Noord-Beveland, Archief Hervormde
Gemeente Colijnsplaat, inv.nr. 2. De kerkenraad berichtte
de classis dat het actaboek over de periode 1733-1747
vol stond met besluiten over de schoolmeester. Dat was
allemaal te veel om op te schrijven. De kerkenraad was
bereid het actaboek te zenden naar de preses van de
classis. Of dat toentertijd is geschied, weten we niet.
Vaststaat dat nu de acta over de jaren 1650-1746 ont
breken.
6. Gemeentearchief Noord-Beveland, Rechterlijk archief
Zeeuwse Eilanden, gerecht Colijnsplaat, inv.nrs. 2529
en 2580. Archief Hervormde Gemeente Colijnsplaat, inv.
nr. 2, notulen van de vergaderingen van de kerkenraad,
27 september 1747, afschriften van ingekomen en
uitgegane brieven, opgenomen in de notulen van 2 mei
1748 aan de Classis en 6 mei 1748 en 6 juni 1748 van
de classis. Mattheus 6: 33, Maar zoekt eerst Zijn Konink
rijk en Zijn gerechtigheid en dit alles zal U bovendien
geschonken worden. Zeeuws Archief, Classis Walcheren,
inv.nr. 14 (6 juni 1748).
7. Gemeentearchief Noord-Beveland, Archief Hervormde
Gemeente Colijnsplaat, inv.nr. 2, afschriften van brieven
van de kerkenraad 22 juni 1748 en 28 juli 1748. Verslag
van de kerkenraadsvergadering van 12 juli 1748. Zeeuws
Archief, Classis Walcheren, inv.nr. 14 (4 juli en 1 augus
tus 1748).
8. Gemeentearchief Noord-Beveland, Archief Hervormde
Gemeente Colijnsplaat, inv.nr. 2, afschrift van de brief
aan de classis, 15 augustus 1748. De classis berichtte
nog dezelfde dag door hun gedeputeerden aan de hoog
baljuw en drong aan op maatregelen. Zeeuws Archief,
Classis Walcheren, inv.nr. 14 (5 augustus 1748).
9. Gemeentearchief Noord-Beveland, Archief Hervormde
Gemeente Colijnsplaat, inv.nr.2, afschriften van brieven
van de kerkenraad en van de classis, 19 augustus 1748,
9 september 1748, 12 september 1748. Zeeuws Archief,
Classis Walcheren, inv.nr. 14 (5 september en 7 novem
ber 1748).
Tumultueus leven
27
