19.1
ulii
Van de verloren gegane tekening 'De Kermis-
dans' kon alleen een zwart-witreproductie wor
den opgenomen. Bijzonder is dat van vrijwel alle
afgebeelde personen de namen bekend zijn. Wie
precies wie is, blijkt jammer genoeg niet uit het
onderschrift. Er is wel een los inlegvel met de
juiste namen bij de juiste personen. Niet weg
gooien, dat velletje, want het is een unieke por
tretgalerij van Westkappelaars!
Ad Beenhakker
Peter Blom, Peter Henderikx, Aad de Klerk, Peter
Sijnke en Ad Tramper, Historische atlas van Wal
cheren. Continuïteit en verandering op een Zeeuws
eiland. Nijmegen 2009. 79 blz., kaarten, foto's,
tekeningen. ISBN 9789460040337. 24,95
Er is kennelijk een bloeiende markt voor histori
sche atlassen. Zijn in voorgaande jaren al atlas
sen verschenen van de steden Den Bosch (2005),
Utrecht (2005), Maastricht (2005), Den Haag
(2006), Rotterdam (2006), Arnhem (2006), Gent
(2007) en Groningen (2009), deze atlas is gewijd
aan een eiland, het voormalige eiland Walcheren
dat sinds 1870 een schiereiland is.
Ook deze atlas ziet er buitengewoon fraai uit.
Aan de hand van plattegronden, kaarten, foto's,
aquarellen, etsen, tekeningen en affiches - waar
van het merendeel in kleur is uitgevoerd - wordt
in maar liefst 35 verschillende hoofdstukken de
historie van Walcheren beschreven.
In de eerste zeven hoofdstukken gaat medië
vist Peter Henderikx in op de Romeinse tijd en de
Middeleeuwen. Zijn verhaal is chronologisch van
opzet en buitengewoon helder. Uiteraard besteedt
hij veel aandacht aan Middelburg; tenslotte was
dit lange tijd de grootste en belangrijkste stad
van het eiland. Pas in de dertiende eeuw kwamen
ook andere plaatsen, zoals Veere, Vlissingen en
Westkapelle, tot ontwikkeling. Henderikx besluit
zijn verhaal in de zestiende eeuw, toen van het
eiland de eerste nauwkeurige kaart werd
gemaakt. De kaart was van de hand van de
beroemde Jacob van Deventer, die ook van de ste
den op Walcheren plattegronden maakte.
De overige 28 hoofdstukken missen een dui
delijke chronologische ordening, maar zijn meer
thematisch van opzet. Terwijl de historisch-geo-
graaf Aad de Klerk zich voornamelijk bezighoudt
met de landschappelijke veranderingen die zich
in Walcheren vanaf de zestiende eeuw hebben
voorgedaan, waarbij hij onder meer ingaat op de
inpolderingen bij Nieuwland en de inkrimping
van een aantal dorpen op Walcheren, besteden
Peter Blom en Peter Sijnke, beiden verbonden aan
het Zeeuws Archief, aandacht aan de ontwikke
lingen in Middelburg, Veere, Domburg, Westka
pelle en Arnemuiden. De verdedigingswerken, de
aanleg van spoor-, tram- en waterwegen, de ont
wikkeling van het toerisme, de wederopbouw na
de Tweede Wereldoorlog, de Deltawerken en de
industrialisatie van Vlissingen-Oost: het komt
allemaal aan de orde, weliswaar summier, maar
de beperkte ruimte die een atlas van deze omvang
biedt, laat nu eenmaal weinig andere mogelijkhe
den toe. Ook Vlissingen krijgt de aandacht die de
stad op grond van haar grootte en belang ver
dient: in zeven hoofdstukken gaat archivaris Ad
Tramper in op de geschiedenis van 'zijn' stad.
Het laatste hoofdstuk, waarin Peter Sijnke de
toekomstvisie op Middelburg uiteenzet, mag zo
op het eerste gezicht een vreemde eend in de bijt
lijken, het verhaal is wel een leuke aanvulling op
de andere bijdragen, die uitsluitend historisch
zijn. Zo lezen we dat hel gemeentebestuur in 1998
van plan was om de Zeeuwse hoofdstad in het
jaar 2030 te laten uitgroeien tot een stad 'met
hart voor traditie', waarin ruimte is voor zo'n 56
duizend inwoners. Tien jaar later werd dit plan
bijgesteld en werd niet langer gemikt op een der
gelijk forse bevolkingsgroei. Of dit plan wordt
gerealiseerd, is natuurlijk de vraag. Het zal niet
de eerste keer zijn dat de Middelburgse gemeente
bestuurders een inschattingsfout maken.
Hoewel ik de 35 verhalen stuk voor stuk beslist
de moeite van het lezen waard vind, heb ik in het
werk vergeefs gezocht naar een totaalconcept. Het
enige dat de vele hoofdstukken met elkaar ver-
Boekbesprekingen
37
