Tm
Ai>ve:rtiss:exenx
ML**».
land, Frankrijk, Italië, Polen, Denemarken en
Engeland werden bezocht en al deze reizen zijn
door Irene Verheij en Glynis Ridley goed gedocu
menteerd. In Leipzig kreeg het dier de koosnaam
Clara.
Neushoorn Clara sprak erg tot de verbeelding
en zij is daardoor talloze malen afgebeeld in teke
ningen, schilderijen, etsen, op penningen en als
beeldje. Er ontstond ook een rinoceros-mode: jur
ken au Rhinocéros en een kapsel met een grote
punt au Rhinocéros (Glynis Ridley, 2004).
Clara tweemaal in Middelburg
Pieter Boddaert Cornelisz. (1694-1760) was advo
caat te Middelburg en bekleedde een aantal
bestuurlijke functies. Hij was ook een niet onver
dienstelijk schrijver en dichter. Hij maakte ook
aantekeningen in een, onbekend gebleven, dik
aantekenboek (een perkamenten band met ruim
vijfhonderd pagina's), Aantekeningen van aller
hande nature, begonnen den 1 Augustus 1740. Hij
noteerde daarin invallen, voorvallen, gedichten,
deed verslag van ontmoetingen; soms trof een
krantenbericht hem en maakte hij er een aanteke
ning over. Ook noteerde hij geboorte- en sterfte
cijfers van Middelburg over een reeks van jaren.
In dit aantekenboek beschreef hij de twee bezoe
ken van Clara aan Middelburg (pagina 73):
"Den Rhinocéros aan de overzijde afgebeeld
heb ik op den 1 Augustus 1742 levende bin
nen Middelburg gezien, en quam dezelfde
vrijwel over een met deze afbeeldinge, doch
de hoorn op den neus was noch zo hoog niet
uitgewassen, en 't geen zich hier als schilden
vertoond vertoonde zich wel mede zo in 't
leven, doch werden dezelve alleen geformeerd
door diepe kreuken in den huid, daar men wel
bijkans de gehele hand ondersteken kon. De
huid was bruin grau, en zo hard, dat men met
een dikken stok daarop slaande, zoude
gedacht hebben, dat men op een houte plank
sloeg."
Later vulde Pieter Boddaert op dezelfde bladzijde
deze tekst aan met: "Op 5 Aug. 1756 zag ik hem
weder en woog toen ruim 6000 [ponden]
zwaar."
Op de tegenoverliggende pagina 74 is het ver
melde pamflet geplakt, waar de duur van de
bezichtiging op ingevuld kon worden. De tekst is
als volgt:
"ADVERTISSEMENT,
Aan alle Heeren en Liefhebbers £t wort Bekent
gemaakt, dat alhier is gearriveert, een Leven-
2/1lan alle hleeren en Hcfée&cnf x
%'cri Urelentpjemaaltloat. alAter- u
,ctea*rire&rteen. lèleno7aeR\xmocero$
tyanoervf'
Jeesc is JcoUanr alsem balpen is Ie
Icrtr l^eiyleiaonl pcr4Mg/-.
Otsv van 'atëi'a•acfföar yüoriL.^uy^'
tÉeejSt. ifuerc
Ouè, aai.
•Uien
pihnèt
Reclameposter voor de bezichtiging van de neushoorn Clara te
Middelburg, 1742. KB 135 K 37. Foto G.R. Heerebout.
dige Rhinocéros int Gebied van den Grooten
Mogol gevangen int Landschap Assem, en uijt
Bengalen in Hollant aangelant, wiens weergaa
noijt Bevorens hier is Geweest, en men seght
hij wort wel hondert Jaar Oud, en Deese is soo
Tam als een Kalf, en is te Sien totEijder
Persoon Voor 4 stuijv. en kindere van Elf a
Twaalf Jaar voor 2 Stuijvr."
Eronder, in een ander handschrift (van Douwe
Mout van der Meer?), wordt vermeld: "dit beest is
te sien over de mol straadte bij de kraan en is wel
3500 swaar." Het pamflet geeft ook een tot op
heden onbekende afbeelding van de neushoorn
weer. Het is bovendien de oudst bekende afbeel
ding van dit dier, overigens kennelijk toch nog
Een neushoorn in Middelburg
93
