Rectificaties Zeeland 23.2
Kopenhagen was, op terugweg uit Dantzig, en in
1756 in Haarlem. De volgende vermelding is
Londen, ook in 1756. Een verblijf in Middelburg
in 1756 past dus goed in de reis van Haarlem
naar Londen.
In april 1758 overlijdt Clara in Londen. Voor
zover bekend is er niets van haar bewaard
gebleven. Wel heeft deze neushoorn de afbeel
ding van Dürer definitief verdrongen. Op
prenten, schilderijen, penningen, aardewerk en
porselein en als beeldjes en plastieken treffen we
voortaan Clara aan, in plaats van de neushoorn
van Dürer.
Referenties
B.S. Albinus, Tabulae sceleti et musculorum corporis
humani. Johan en Herman Verbeek, Leiden 1747.
Pieter Boddaert, [ms] Aantekeningen van allerhande
nature, z.j. Koninklijke Bibliotheek 135 K 37.
Glynis Ridley, Clara's Grand Tour: Travels with a Rhinoce-
ros in Eighteenth-Century Europe. Pag. I-XVII, 1-222, 12
afbeeldingen. Atlantic Books, New York 2004.
I.C.J. Verheij, Op reis met Clara, de geschiedenis van een
bezienswaardige neushoorn. Pag. 1-56, 19 afbeeldingen.
Natuurmuseum Rotterdam 1992.
gebaseerd op Dürer. Het invul-pamflet maakt het
makkelijk de datum aan te passen wanneer Clara
in een andere plaats tentoongesteld wordt.
Clara is dus nog in Middelburg terug geweest.
Op de volgende bladzijde is nog een pamflet
geplakt, met alleen maar tekst. Het lijkt erop of
Clara afgebeeld op een affiche voor Turijn, 1747.
www.rhinoresourcecenter.com
aan de onderzijde een stuk ontbreekt. Er wordt
vermeld dat het dier te zien is in een tent op de
Grote Markt, waar het schilderij uithangt. Het is
dan 1756, Clara is inmiddels 18 jaar oud.
Irene Verheij geeft aan dat het dier in 1755 in
Buiten de schuld van auteur Pim Kooij is er een
fout in zijn artikel geslopen. De eerste auteur
van Zeeland door de eeuwen heen (pag. 51) was
niet de president van de rechtbank, mr. P. van
Empel, maar diens vader, ds. Martinus van
EmpeL
De foto op pagina 60 toont niet het dorsen
van graan, maar het maaien met een zoge
noemde zelfbinder.
De foto op pagina 67 linksonder toont de
veerboten Prins Willem I, Oosterschelde en
Koningin Emma, afgeleverd door De Schelde in
respectievelijk 1933, 1934 en 1933. Het jaartal
1960, overgenomen van de beschrijving van de
foto, is dus niet correct.
Recensent Mare Buise heeft in zijn bespreking
van het boek van Mare de Vleesschauwer (pag.
80 e.v.) abusievelijk alleen de titel van de
publieksversie van diens proefschrift vermeld.
De titel van het proefschrift luidt: Van water
land van landt weder water. Waterstaat en
waterhuishouding in midden-Zeeuws-Vlaande-
ren 1600-1999.
Het doet de redactie goed te bemerken hoe
nauwkeurig ons blad gelezen wordt en hoeveel
gedetailleerde kennis er onder de leden aanwe
zig is.
94
Een neushoorn in Middelburg
