Erfgoed Henriëtte van der Meij in Middelburg
Tijdens haar periode in Middelburg woonde
Henriëtte van der Meij in de Nieuwstraat.
Vandaag de dag hangt daar een klein plak
kaat ter herinnering aan haar. Andere plek
ken gerelateerd aan het leven van Van der
Meij zijn de tuin van het Schuttershof en het
huis van de familie Wibaut aan de Lange
Noordstraat. In de tuin van het Schuttershof
werden zomerconcerten gehouden waar Hen
riëtte en haar vriendin en huisgenote Ant de
Witt Hamer zonder mannelijk gezelschap
naartoe gingen, tot verbazing van de gegoede
burgers van Middelburg.
Het woonhuis van Henriëtte van der Meij, hoek Nieuw-
straat-Londensekaai te Middelburg. Foto Y. Lanting.
geïnspireerd werd door Richters karakter, duide
lijk is wel dat ze oog had voor de Duitse politiek
en deze nauwgezet volgde.
In een ander artikel voor Mannen van Betee-
kenis schreef Henriëtte van der Meij over de
Duitse keizer Wilhelm II, die ze door zijn wan
trouwige houding en zijn gebrek aan kritisch
denkvermogen en intellect als een gevaar voor
Europa beschouwde. Deze kritische veroordeling
getuigde van groot inzicht. Wilhelm II kan
immers, in het licht van de geschiedenis, met
recht niet de meest succesvolle keizer van Duits
land genoemd worden.16
Daarnaast schreef Van der Meij verschillende
artikelen voor het sociaaldemocratische tijd
schrift Vragen des Tijds, waarvan de liberale
politicus Samuel van Houten medeoprichter was.
Haar eerste artikel werd gepubliceerd in maart
1884, net voordat ze zou worden aangesteld bij de
Middelburgsche Courant, en was getiteld 'Tehuis
voor Onderwijzeressen'. In dit artikel onderstreept
ze het belang van sociale huisvesting voor
gepensioneerde leraressen, aangezien oude en
zieke leraressen zich geen eigen huis konden ver
oorloven. Omdat zij hun leven in dienst van de
staat hadden gesteld, vond Van der Meij het niet
meer dan logisch dat de staat iets voor deze vrou
wen terug deed. In Duitsland gebeurde dat
immers wel.17 In een ander artikel, 'De Vrouw en
haar Recht' uit 1888, belicht Van der Meij de
strijd voor gelijkheid tussen man en vrouw. Zij
zet de rol van de vrouw in de maatschappij uit
een, en uit de ondertoon blijkt dat zij de sociale
klasse voor deze discussie niet van belang acht.
Volgens Van der Meij zou de vrouw dezelfde
rechten moeten hebben als de man, en dat bete
kent dus dat meisjes recht op onderwijs hebben.
Ook ventileert zij de mening dat vrouwen net als
mannen financieel onafhankelijk moeten kunnen
zijn, zelfs als ze getrouwd zijn.18 Haar standpun
ten lijken hiermee niet veel te verschillen van die
van haar feministische tijdgenoten, maar Van der
Meij maakt zich in tegenstelling tot de meeste
feministen ook druk om arbeidersvrouwen.19 Deze
opvatting komt terug in een ander artikel, 'Wet
telijke Bescherming van Vrouwenarbeid' uit 1894.
Hierin betoogt Van der Meij dat arbeidersvrou
wen door middel van sociale wetgeving
beschermd moeten worden tegen exploitatie, een
standpunt dat veel discussie opleverde met femi
nisten als Aletta Jacobs die de vrijheid van vrou
wen niet wilden beperken, zelfs niet als dit in het
voordeel was van arbeidersvrouwen.20 Dit ver
schil van mening is terug te voeren op het klas
senverschil tussen 'elite-feministen' en arbeiders
vrouwen, die uit bittere noodzaak hun hele leven
moesten werken. Dit is het onderscheid waarop
Van der Meij doelt. Zij stelt het belang van de
arbeidersvrouwen boven het feministische
belang, en daarin stond ze trouwens niet alleen.21
Het is dan ook niet juist om Henriëtte van der
Meij puur als feministe of socialiste te bestempe-
88
Henriëtte van der Meij
