na de bevrijding enige bekendheid gekregen. In
ieder geval heeft Anton van Duinkerken toen
naar haar werk geïnformeerd. Ze bleek een bun
del gedichten te hebben liggen en er werd wat
opgestuurd. In maart 1948 schreef ze hem: "Ik
leef hier in Oegstgeest zo ver van de litteraire
wereld en zing mijn eigen liedje op mijn eigen
manier, zoals een vogel op een tak, zo maar in
mijn eigen tuin. Ik heb geen litteraire opvoeding
gehad. Soms denk ik dat het 'goed' is wat ik
geschreven heb en soms twijfel ik aan mijn vak
manschap." Ze wilde zijn oordeel en Van Duin
kerken wilde zelf nagaan of er iets in De Gids kon
verschijnen. Maar er volgde geen publicatie.
Wel kwam Elisabeth van Maasdijk nog een
keer tot het schrijven van een kinderboek. In
1950 verscheen een boekje dat voor haar oudste
kleinkind Guusje was geschreven: een prenten
boek met een verhaaltje op rijm dat onder de titel
Als ik bij mijn oma ben uitgegeven werd door
Sijthoff in Leiden. Ook dit boekje is in die klas
sieke stijl geïllustreerd door een grote naam in de
geschiedenis van het Nederlandse geïllustreerde
boek, Bernardina Midderigh-Bokhorst (1880-
1972).13 Het is ontroerend werk.
Soms levert de correctie van een fout een nieuwe
kennismaking op. Dankzij het onjuiste bijschrift
kwam de ware Elly Reitsma te voorschijn als de
bijzonder getalenteerde Elisabeth van Maasdijk.
Noten
1. Uitgave G.B. van Goor, Gouda 1928. In 2010 besteedde
de Zeeuwse Bibliotheek in Middelburg met een tentoon
stelling bijzondere aandacht aan Ella Riemersma. Vgl.
over haar: Peter van Dam (red.) e.d., Deartdecovan Ella
Riemersma 1903-1993, illustratrice en boekbandontwerp
ster, [Z]00 producties.
2. In juli 1916 opende de weduwe L.C. de Haas-Bergsma
het pension 't Vroonhuis aan de Duinweg in Zoutelande.
In december 1932 kwam het pension te koop en in janu
ari 1934 vertrok de eigenaresse naar Scheveningen. Vgl.
website met afbeelding: veeredronk.nl. In Van Dam, De
artdeco van Ella Riemersma (b\z. 23) meent een klein
dochter van Elisabeth van Maasdijk dat de familie een
eigen huis in Zoutelande had.
3. Van Dam (red.), De art deco van Ella Riemersma, pp.
23-25.
4. Van Dam (red.), De artdeco van Ella Riemersma, p. 105.
5. In sommige bronnen wordt deze Guus Reitsma student
genoemd, in andere kantoorbediende. In de Duitse aan
klacht voor het proces tegen degenen die de aanslag op
het Amsterdamse bevolkingsregister pleegden staat bij
Guus Reitsma "Büroangestellter", vgl. de afbeelding in:
Max Arian, Zoeken en scheuren. De jonge Sandberg. Van
Kessel, Huizen 2011, p. 435. In het monumentale boek
van Peter Heere Et Arnold Vernooij, De erebegraafplaats
te Bloemendaal (Sdu Uitgevers, Den Haag 2005, p. 272)
wordt op basis van inlichtingen van de familie vermeld
dat Guus Reitsma door sluiting van de Leidse Universiteit
in de avonduren door privéreizen rechten studeerde en
ondertussen overdag een kantoorbaantje had in Den
Haag.
6. Dr. L. de Jong, Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede
Wereldoorlog, dl. 6, 1975, pp. 716-717, 728.
7. Heere Et Vernooy (De erebegraafplaats te Bloemendaal,
pp. 256-265) geven dankzij vraaggesprekken met doch
ter Lijs Honig-Reitsma en familiepapieren gedetailleerde
informatie over de verzetsactiviteiten van Guus Reitsma
voor de aanslag, diens rol bij de aanslag, de vlucht, het
verraad door de joodse V-man Eckstein, de dagen in de
cel (bij o.m. Arondeus), het proces, de executie en de
contacten met Elisabeth van Maasdijk. Over het verraad
met concrete details (ook in verband met de moeder van
Guus Reitsma) en de achtergrond van Max E(c)kstein:
Sytze van der Zee, Vogelvrij. De jacht op de joodse onder
duiker. De Bezige Bij, Amsterdam 2010, pp. 418-422.
8. Na de aanslag werden twaalf doodvonnissen voltrok
ken. Honig werd gearresteerd tijdens zijn artsexamen
en eveneens ter dood veroordeeld, maar kreeg gratie en
verdween naar Dachau. Na zijn bevrijding door de Ame
rikanen trouwde hij in juli 1945 met Elisabeth Henriette
Catharina Reitsma, die Lijs genoemd werd.
9. Met uitzondering van het gedicht 'Daar'.
10. Jolande Withuis, 'De doorbraak en de feestrok. Een uit
nodiging tot onderzoek naar de politieke geschiedenis
van sekse rond het einde van de Tweede Wereldoorlog',
in: De Gids 154, 1991, pp. 255 e.v.
11. Centraal Museum, Utrecht: Elisabeth Hannema-van
Maasdijk, Feestrok (inv.nr. 18430/001) en haar album-
pje met knipsels over de feestrok 1946-1948 (inv.nr.
18430/002).
12. Letterkundig Museum, Den Haag, coll. VDA, inv.nr. 338
(2), 13 april 1948. Van Maasdijks muziekpartituur van
het lied voor de nationale feestrok in: coll. Musica Neer
landica, in KB Den Haag, sign. NMI 17128.
13. Vgl. de website: www.bmidderighbokhorst.nl.
Elisabeth Reitsma
55
