15. "Ik ben verbijsterd over de overgave van Vlissingen, het
leek me onmogelijk." Napoleon Bonaparte op 24 augus
tus 1809 aan zijn minister van Oorlog Clarke toen het
nieuws van de overgave van Vlissingen hem bereikte,
eorrespondance_de_napoleon.
16. Napoleon aan Clarke, 16 en 17 augustus 1809, Napoleon
aan Fouché, 16 augustus 1809, Napoleon aan De Cham-
pagny, 16 en 19 augustus 1809, Napoleon aan Decrès,
16 en 22 augustus 1809, correspondance_de_napoleon
Fleischman, L'expédition Anglaise, pp. 44-45; Floward,
Walcheren 1809, pp. 136-137; Bond, The grand expedi-
tion, p. 107.
17. Napoleon aan Clarke, 24 en 28 augustus 1809, Napoleon
aan Bernadotte, 27 augustus 1809, correspondance_de_
napoleonFloward, Walcheren 1809, pp. 136-137.
18. "Flet Franse genie leidde het Engelse leger: het vond zijn
lot in de verderfelijke moerassen van Walcheren." Napo
leons toespraak bij de opening van het Franse parlement
op 3 december 1809. Napoleon: "Discours a l'ouverte
de la session du corps législatif", Palais des Tuileries, 3
december 1809, correspondance_de_napoleon.
19. Napoleon aan Clarke, 9, 16 en 17 augustus 1809, Napo
leon aan Fouché, 16 augustus 1809, Napoleon aan De
Champagny, 19 augustus 1809, Napoleon aan Berna
dotte, 27 augustus 1809, correspondance_de_napoleon
Bond, The grand expedition, pp. 118, 129; Howard,
Walcheren 1809, pp. 174-175; Fleischman, L'expédition
Anglaise, pp. 62-63.
20 Napoleon aan Bessières, 8 oktober en 20 november
1809, Napoleon aan Clarke, 21 oktober en 2 novem
ber 1809, correspondance_de_napoteon\ Fleischman,
L'expédition Anglaise, pp. 90-91, 99, 103; Floward, Wal
cheren 1809, p. 188; Bond, The grand expedition, p. 137;
Uitterhoeve, Koning, keizer, admiraal, p. 25.
21. Napoleon, 3 december 1809, correspondance_de_napo-
leon.
22. "Nadat je Walcheren in mijn naam in bezit hebt geno
men, ga ik ervan uit datje de nodige maatregelen zult
treffen om de kustbatterijen te bewapenen om het
eiland tegen iedere aanval te kunnen beschermen."
Napoleon Bonaparte op 2 januari 1810 aan zijn minister
van Oorlog Clarke, correspondance_de_napoieon.
23. Napoleon aan Clarke, 25 september 1809 en 3 januari
1810, correspondance_de_napoleon\ Enthoven, Een
haven te ver, pp. 191-197, 263-264; Van Gent, Engelse
invasie van Walcheren, pp. 71-72; H. Sakkers, Vesting
Vlissingen. Een veranderde vormgeving door de eeuwen
heen (Middelburg 2004), pp. 29-32; R. Rolf, Torens, wal
len en koepels (Middelburg 2007), pp. 22, 27, 35, 49-52.
24. Napoleon aan Lodewijk, 12 augustus 1809, correspon-
dance_de_napo!eon\ Enthoven, Een haven te ver, pp.
106-109, 297-300, 362-363; Floward, Walcheren 1809,
pp. 97-98, 136-142; Fleischman, L'expédition Anglaise, p.
36.
25. Napoleon, 3 december 1809, correspondance_de_napo-
leon\ Uitterhoeve, Koning, keizer, admiraal, passim.
26. "Flet was een slechte expeditie voor jullie. Jullie minis
ters waren zeer slecht geïnformeerd over het land. Na
afloop waren jullie zo stom om in die 'pestachtige' plaats
te willen blijven, totdat jullie enkele duizenden man
nen hadden verloren. Flet was het toppunt van domheid
en onmenselijkheid." Napoleon op Sint Helena, in een
gesprek uit 1816 met zijn arts 0'Meara. B.E. 0'Meara,
Napoleon in exile: or, a voice from St. Helena. The opi-
nions and reflections of Napoleon on the most important
events ofhis life and government, in his own words,
volume 1 (New York 1853), pp. 255-256.
27. 0'Meara, Napoleon in exile, pp. 255-256; F. Giles, Napo
leon Bonaparte. England's Prisoner. The Emperor in exile,
1816-1821 (New York 2001), pp. 103-104, 164-165,
180; Fleischman, L'expédition Anglaise, pp. 91, 105-106;
Floward, Walcheren 1809, pp. 216-217; Adkins, The War
forall the Oceans, p. 314.
64
Britse Schelde-expeditie 1809
