HetVerzonboeK van LySje
Elly ppeitsma
lla lueroersraa
door
Omslag van Het verzenboek van Lysje. Collectie auteur.
initialen E.V.M. De Halewyn-pers - van uitgever
A.A.M. Stols en de legendarische illegale Haagse
drukker Fokke Tamminga - bracht in november
1944 als eerste deel haar bundel Bloedkoralen uit.
In dit bundeltje van zestien bladzijden staan wei
nig of geen echte verzets- of oorlogsgedichten.
Het is werk van een vrouw die naar evenwicht
zoekt door de gang des levens te aanvaarden.9
In hetzelfde oorlogsjaar 1944 verscheen werk
van haar in Frontsector - tien liederen uit 't
bezette Nederlanddat gedrukt was op de persen
van Trouw in een oplage van 25 duizend exem
plaren. Frontsector bevatte onder andere de
gedichten 'Concentratiekamp' (van Anton van
Duinkerken), 'Het lied der achttien doden' (van
Jan Campert), en 'Opdracht aan ons volk' van
Elisabeth Hannema-van Maasdijk. In het laatste
oorlogsjaar werden van haar nog enkele rijm
prenten gedrukt. "De opbrengst is bestemd voor
slachtoffers van de huidige tyrannie", aldus het
colofon van Visie. Dat jaar (april 1945) volgde de
rijmprent De blinkende brigadeuitgebracht door
Libertas, een in Den Haag verschijnend illegaal
blad.
Een buitengewone bundel die de meeste van
de hierboven genoemde gedichten bevatte mét
veel ongepubliceerd werk, was Aan hen die vie
len, uitgegeven door Stols in 1945, met een inge
plakte foto van Van Maasdijks gefusilleerde zoon
Guus Reitsma. De bundel werd in een oplage van
2.000 gedrukt door Fokke Tamminga. Deze
zorgde zelfs voor 35 genummerde exemplaren op
duur papier. Hiervan waren de eerste drie voor
Wilhelmina, Juliana en Bernhard bestemd. Deze
bundel was al voor 5 mei gezet, maar kon door
gebrek aan stroom niet gedrukt worden. Zo kwam
Aan hen die vielen pas na de bevrijding in de
handel, waarna er nog een herdruk volgde.
In een kort woord vooraf merkt Elisabeth van
Maasdijk op dat de gedichten geschreven zijn om
"een eenvoudig dichterlijk beeld te geven van wat
er is omgegaan in gemoed en leven der ontelbare
52
Elisabeth Reitsma
