Zeeland 25.4
Gekoppelde woning aan het Havenpark 40 in Zierikzee, het tweede pand van links, ca. 1910. ZA, ZG, ZI, P 7046.
Er werd een haven aangelegd, waar het dorp
omheen werd gebouwd. De opdracht tot het stich
ten van een nieuwe nederzetting kwam, zoals bij
veel dertiende-eeuwse havens in Zeeland, vanuit
een nabijgelegen dorp, in dit geval Brijdorpe.7
Aan de plattegrond van Brouwershaven is te zien
dat de nederzetting primair op de haven was
gericht; de kerk werd bijvoorbeeld niet centraal
maar aan de rand van de bebouwing opgericht.8
In de vijftiende eeuw groeide de nederzetting uit
tot een handelsstad van internationaal belang,
voornamelijk door de export van haring en bier.9
Deze groei zette door in de zestiende eeuw met
handel in haring, zout, meekrap en laken.10
Grote bevolkingskrimp
De positie van deze twee internationale havenste
den op Schouwen kwam echter steeds meer onder
druk te staan in de zestiende en zeventiende
eeuw. Met name Zierikzee ondervond veel hinder
van verzanding van de kanalen die de haven ont
sloten. Hierdoor verminderde de bereikbaarheid
van de steden voor grote zeeschepen. Dit proces
speelde al lang, wat te zien is aan de vele maatre-
gelen die reeds werden getroffen voor het bereik
baar houden van de haven. Zierikzee bezat al in
1220 een spuikolk voor het op diepte houden van
de haven, en op de stadsplattegrond van Brou
wershaven uit 1560 is ook een spuisysteem te
zien.11 Zierikzee was alleen bereikbaar vanaf de
Grevelingen, via de ten noorden van de stad gele
gen kreek de Gouwe. Door de steeds verder
gaande verzanding van deze natuurlijke water
weg werd in 1593 een geheel nieuw havenkanaal
vanuit het zuiden gegraven van de Oosterschelde
naar de stad. Dergelijke grote investeringen
waren in later jaren steeds opnieuw nodig, maar
de financiële draagkracht van de steden werd
almaar kleiner. De uitputting door de Tachtigja
rige Oorlog en de teruglopende handel waren hier
de voornaamste oorzaken van. De internationale
handelspositie van de Zeeuwse steden kwam hier
door steeds meer onder druk te staan. In de zes
tiende tot en met de negentiende eeuw is dan ook
een grote migratie van Zeeuwse handelaren rich
ting noordelijker havensteden te zien, die wel
goed bereikbaar waren voor de grote zeesche
pen.12 Uiteraard had deze bevolkingskrimp zijn
uitwerking op de steden Zierikzee en Brouwers-
•tedelijk verval
