Zeeland 27.1
9
ÜEXITRIOEK
aan de Ucductic ran tien Aiatnc&bödc,
Och! IlH'Jjcleur, geef in uw IHad,
O,id al moil Jl Ives in Land en Slid
lirns de milafillfl
Ibl ik, wjirrnJii men inij holichl
Niet icltferf hel fijn (i^mcngd Berigt
[Wajnïp if geantwoord mei een dtolii)
V.kl JlinTidng VLcn Jilllip
Waaiiti een Omtorlmdkhg Hangt]
Omdat it et'Ji Jung man laad. gevraagd
WjI rij zich deerlijk h'-trft beklaagd
KfCt-g een verinAning.
Han len ill I rij *»n iu!)i ecu Schond
Mij lanK.wfMcn onder d' Ij and
Die nm beledigd l' Qu-ilertatid,
Tol mijne smarli1.
K11 zon gij tlïe V'Ma ring jf-fl
OÜ'l 'it iraag 'til vrwitife-lljll on belc-cM
Veeg daarbij mijn TetJingtn
Hal ill in Vrijheid wonen wil,
IkïTÏjd Tan nJïjiljak matig. slit
£11 oihnrinoi-iil door T Al lied Él
Han ral It 't hird
Halmen zoo i innig mij aandeed
Wj.nriiiiw men dadelijk WH gi tul-iI
OGehoon inen toch de zaak niet wool
Aan hun iergeven,
l!n geeft ge aan dit mijn versje een p'l0als
ÜOO dankt U
Anfje Klc nltna».
de zes zoons en dochters van middenstanders met
de ambitie een partner te vinden uit burgerij of
boerenstand werd tweemaal de rol van de ouders
genoemd. Een schoenlapper te Dirksland wilde
niet dat zijn dochters met ambachtslui omgingen
en een herbergier voorzag zijn dochter van 'gou
den versiersels' om daarmee een boerenzoon te
'vangen'.8
Opvallend is dat de uitdrukking 'in de fuik
krijgen' voor het aan de haak willen slaan van
een partner, in de jaren vijftig en zestig maar één
keer betrekking had op iemand uit de arbeiders
stand tegen acht respectievelijk zeven keer op een
middenstands- of boerenzoon of -dochter. Had
den de inzenders van de Berigten misschien
vooral contacten in boeren- en middenstands
kringen zodat zij daarover beter waren geïnfor
meerd? De uitdrukking was in de Gemengde
Berigten in opkomst in de jaren zestig, maar nam
pas echt een vlucht vanaf 1873, met een piek in
de jaren 1875-1877 toen ze per jaar wel zo'n 60
maal werd gebruikt - zie tabel 2. Voor dit deelon
derzoek zijn niet alleen de eerder genoemde
steekproefjaren doorgenomen, maar met behulp
van de zoekfunctie van de krantenbank alle
Gemengde Berigten tussen 1850 en 1893. In het
merendeel van de gevallen werd overigens niet
duidelijk uit welke stand de betrokkene afkomstig
was.
I ngezonden stuk in de Zierikzeesche Nieuwsbode, 2 juli 1849
2de pagina. Zeeuwse Bibliotheek (ZB), Planbureau en Biblio
theek van Zeeland van Zeeland, Krantenbank.
Tabel 2. Voorkomen van de uitdrukking 'in de fuik krijgen' voor verkering zoeken met en 'zich
behelpen met' in de zin van vrijen met iemand van tweede keuze van lagere stand dan
men wel had gewild, in de 'Gemengde Berigten' van de Zierikzeesche Nieuwsbode, 1850
1893.
1850-59
1860-69
1870-79
1880-89
1890-93
in de fuik krijgen
21
51
348
190
17
behelpen met
15
15
68
38
1
Sociale stijging: jaren 1870
In de jaren zeventig bestond de rubriek groten
deels uit tekstjes over verkering. Misschien werd
dat mede bevorderd door het goedkoper worden
van de kranten na de afschaffing van het dag
bladzegel in 1869 waardoor het aantal lezers toe
nam. Zo kwamen in de 'fuik'-teksten de arbei
derszoons en -dochters nu veel meer voor als
degene die iemand wilde werven: over de jaren
1873-75 dertien maal, tegen zestien maal voor
wervers uit de middenstand en negen uit de boe-
renstand. Andere factoren dan een toename van
de lezerskring moeten echter hebben meege
speeld; de hausse aan fuikteksten begon bijvoor
beeld pas in 1873. De middenstand lijkt enigszins
oververtegenwoordigd, maar de cijfers zeggen
uiteraard niet zoveel. Een meer algemene conclu
sie lijkt dat de huwelijksmarkt flink in beweging
was in deze jaren. Ten aanzien van de midden
stand is er nog een klein gegeven. De meeste mis
lukte vrijagepogingen die in de Gemengde Berig-
ten voorkomen in 1873 en 1876 en waarvan de
stand van de betrokkenen traceerbaar is, komen
Gemengde berigten
