74
(Ondergetekende, biograaf van Timmermans,
keek er wat van op. Hij had zich de man, die ooit
gold als een mede-inspirator van Pallieter en
raadgever van "de Fé", eerder voorgesteld als een
vrijzinnige Vlaamse intellectueel van weleer.
Tenslotte liet Van Driel, ook in 2017, een derde
Kimpe-boek verschijnen, onder de titel De
Nieuwe Orde breekt overal baan... (De veelzeg
gende drie puntjes horen bij de titel).
Het boek bevat de twintig brieven die de
kunstschilder in de periode 1940-1942 richtte aan
Pieter Lodewijk Tack, net als Kimpe een van de
Vlaamse "activisten" uit de Eerste Wereldoorlog
die einde 1918 naar Nederland uitweken om een
straf voor samenwerking met de Duitse bezetter
te ontlopen. Beiden kregen in België de doodstraf,
al was het aandeel van Kimpe in de activistische
beweging zeker kleiner dan dat van zijn vriend.
Om de twee correspondenten in hun tijd te
situeren, schreef Van Driel een inleiding en hij
zorgde ook voor biografische signalementen van
de vele figuren die in de brieven ter sprake
komen. Voor een goed begrip van de brieven
schetste hij ook de bedoelingen van de zoge
naamde Groot-Nederlandse beweging en andere
stromingen in het interbellum. Zo werd het
geheel bijna een kleine encyclopedie. En is het
portret van Reimond Kimpe klaarder geworden en
goed ingelijst.
In de jaren twintig en dertig heeft de Belgi
sche 'conducteur voor bruggen en wegen bij
openbare werken', die zich in de Eerste Wereld
oorlog op foute wegen waagde en zich nadien op
eigen kracht ontwikkelde tot een succesrijke
kunstschilder, zich wijselijk van politiek onthou
den. Hij leek wel genezen van zijn Vlaams acti
visme, wijdde zich obsessief aan zijn late artis
tieke roeping. Wat in zijn hart was blijven leven,
blijkt wel in een reisverslag uit de jaren dertig
waarin hij verrukt sprak over de 'Nieuwe Orde' in
Italië. Een spoor van antisemitisme is daarente
gen bij hem niet te vinden.
In het begin van de Tweede Wereldoorlog
werd de sluimerende activist wakker. Er waren
toen veel meer Belgen en Nederlanders tot colla-
boratie met de bezetter bereid, dan men zich later
graag voorstelde. Zelfs de voorzitter van de Bel
gische socialistische partij Hendrik de Man dacht
een tijdlang dat er inderdaad iets voor een Duitse
'nieuwe orde' te zeggen en te doen was. Kimpe
dacht dat ook. Hij sloot zich aan bij de N.S.B. en
werd lid van de Kultuurkamer. Een van zijn argu
menten voor zijn verdediging was later dat hij
anders niet meer als kunstenaar had mogen wer
ken, terwijl dat zijn broodwinning was.
In het voorjaar van 1943 nam hij ontslag uit
de N.S.B. en wendde hij zich tot het V.N.V., het
Vlaams Nationaal Verbond. Dat was lood ruilen
voor oud ijzer, maar dat ijzer blonk voor hem nog.
Uit België ontving hij, dank zij het V.N.V., een
financiële vergoeding voor de schade die hij, net
als andere activisten, onder de Belgische rechts
pleging had geleden. Dat was dan ook een der
onderwerpen van zijn brieven aan Tack. 'Zal ik
nu eindelijk het lang verhoopte bereiken: rustig
te kunnen werken zonder afhankelijk zijn dik
wijls iets te moeten maken voor den brode
'Een centraal thema, zegt Van Driel, is het
ideaal van een Groot-Nederland. Dat ideaal heeft
Kimpe zowel in de Eerste als de Tweede Wereld
oorlog volkomen beheerst. Zowel in '14-'18 als in
1940 meende hij dat een zelfstandig Vlaanderen
en daarmee de opheffing van België en vervolgens
op een of andere manier de aanhechting van dat
'bevrijde' Vlaanderen aan de Dietse stamgenoten
niet verwezenlijkt kon worden zonder steun van de
Duitse bezetter. Dit is de basis van zijn collabora-
tieve houding in de Tweede Wereldoorlog en het
bepaalde volkomen zijn positie in de eerste oor
logsjaren.
Dat is ook de positie en de pijnlijk foute illusie
geweest van menige Vlaamsgezinde in België.
De erfenis van Reimond Kimpe voor de
geschiedschrijving is dus gelukkig groter geweest
dan lang werd gedacht. Opmerkelijk is, dat daar
geen correspondentie met Felix Timmermans bij
is. In hun jonge mannenjaren woonden ze een tijd
in elkaars nabijheid en was brieven schrijven niet
zo nodig. In de periode na november 1918, toen
ze beiden in Nederland verbleven, en later, na de
B o e k b espreki n g e
