Wenteltrap (Epitonium scalare). Particuliere collectie, foto
Freddy van Nieulande.
Ook haalt de gastheer een glazige zwarte Sint-
Jacobsschelp met parelmoeren banden tevoor
schijn, met bovenop het troniebeeld van de hei
lige Jacob zelf. Een 'lusus nature', noteert De la
Rue.38 Het blijkt een familiestuk te zijn. Van Dis-
hoeck verhaalt over hoe zijn vader ooit van een
Gentse bisschop het aanbod kreeg de schelp te
verkopen tegen diamantwaarde.39
De lades met ettelijke 'mineralia en medicina-
lia' gaan open. En De la Rue vergaapt zich aan de
veelheid goud, drupgoud en gouderts; en robijnen
'zooals zij in de rotse groeijen en allengskens
rood worden'. Dan worden hem de medicinale
'pedroporkoos' getoond.40 De eerste is 'als eene
groote kruidnoot' en in een gouden montuur
gevat.41 Van Dishoeck vertelt erbij dat het een
geschenk is van zijn laatste chef in Batavia, Gou
verneur-generaal Zwaardecroon.42 De tweede is
'bij uitstek groot en derhalven zeer kostbaar,
grooter als een kievitsei.' Beide komen uit Indië,
maar Van Dishoeck heeft ook een paar occiden
tale (uit Amerika) en die zijn 'mede goed tot
medicijne, dog de prijs is oneindig minder'. Het
belangrijkste verschil, zo schrijft De la Rue: 'Dat
men de orientaalsche alleen behoeft in het water
in te doopen, dog de occidentaalsche moet men in
poeder, 't welk zeer vies is, inneemen.'43
Allegorie op de Vrede van Nijmegen, 1676-1677 door Godfried
Schalken. Museum Het Valkhof, Nijmegen (1980.12.4).
Rariteitenkabinet
Van Dishoeck loopt alweer verder naar de mid
delkamer, waar zijn kabinet met naturalia en
rariteiten staat. Zeer bijzonder zijn de twee zoge
naamde wenteltrappen.35 De la Rue schrijft: 'De
zeldzaamheid dezer hoorntjes bestaat daarin dat
ze, schoon talrijk genoeg, egter zeer zelden geheel
en onbeschadigd konnen gekreegen worden,
omdat ze door de zee niet tegen een vlak maar
zeer steil strand opgeworpen worden.'36 Van Dis-
hoeck kocht ze in Indië, tezamen voor duizend
gulden.37
Kistje met bezoarstenen, stenen uit de maag van herbivoren,
waaraan een geneeskrachtige werking werd toegeschreven.
Zeeuws Museum (ZM), foto Ivo Wennekes, G 2159.
Er zijn nog andere medicinale stenen zoals de
'lapis quadratus, zwart als toetssteenen,
groeijende in eene rotse'; onfeilbaar voor hen die
48
Vorstelijk paleis Middelburg
