't Is vol van schatten hier
'UitMUNTend!'
Uit de verzamelingen van het Genootschap
Karel-Jan Kerckhaert
Op 23 mei j.l. opende in het Historisch Museum
de Bevelanden de tentoonstelling 'uitMUNTend!'.
Deze tentoonstelling maakt deel uit van een
reeks die in 2019 wordt georganiseerd door het
Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Weten
schappen in het kader van zijn 250-jarig bestaan.
Het spreekt voor zich dat in dit jubileumjaar een
tentoonstelling over één van de oudste collecties
van het genootschap niet kan ontbreken.
In een charmant ingerichte kamer toont de
tentoonstelling een keur aan munten en pennin
gen. Aangezien de tentoonstelling is opgebouwd
rondom enkele thema's zijn zowel hele oude als
hele nieuwe, waardevolle en 'waardeloze' munten
te zien. Ook zijn er exemplaren te zien waar
van er miljoenen gemaakt zijn, naast munten
waarvan er slechts enkele bekend zijn. Een munt
uit die laatste categorie verdient meer aandacht,
namelijk een munt uit de collectie Hubregtse van
het KZGW waarvan er slechts vijf bekend zijn.
Van deze vijf exemplaren bevinden zich er drie in
de collectie van het Genootschap.1
Waar Hubregtse deze zilveren munten precies
gevonden heeft, is niet duidelijk. Afgaand op de
andere vondsten gedaan door hem lijkt het niet
anders te kunnen zijn dat dat deze munt afkom
stig is uit het Zeeuwse kustgebied (omgeving
Domburg of waarschijnlijker nog de kop van
Schouwen). Het formaat en de iconografie maken
het daarnaast aannemelijk dat hij dateert in de
Middeleeuwen en wel in de periode 1100-1300.
De voorzijde van de munt vertoont centraal
een ster omgeven door een dubbele parelrand.
Tussen deze twee parelranden staat vaak het
omschrift '+INIERIG'2 te lezen zijn. De vierde
letter is bij het exemplaar op de foto niet te lezen,
maar op een soortgelijk exemplaar staat wel
duidelijk de letter 'E'. De keerzijde vertoont een
gevoet kruis omgeven door een parelrand. In het
tweede tot het vierde kwart van het kruis staan
sterren terwijl in het eerste kwart de letter 'E' is
weergegeven. Centraal in de voetjes van het kruis
staat een enkele punt of heeft een punt gestaan.
De diameter van de munten in de collectie van
het KZGW is 1 cm en het gewicht varieert van
0,3-0,4 gram.
Deze munt maakte onderdeel uit van een
economisch systeem waarbij in onze contreien
enerzijds de petite deniers uit Vlaanderen circu
leerden en anderzijds de Hollandse penningen. De
Hollandse penningen werden geslagen volgens de
Hollandse voet een gewicht van 0,6 gram), de
Vlaamse munten volgens de Vlaamse voet (een
gewicht van 0,41 gram). De munten in Holland
werden centraal geslagen door de graaf terwijl
het aanmunten van penningen in Vlaanderen
decentraal plaatsvond door lokale machthebbers
en steden. Het muntrecht lag zowel in Vlaanderen
als in Holland bij de graaf.
De 12de-14de eeuw was een roerige periode
in Zeeland. Zeeland bewesten Schelde was door
de Duits keizer in leen gegeven aan de graaf
van Vlaanderen die het vervolgens in onderleen
gaf aan de graaf van Holland. Naarmate de tijd
vorderde ging de graaf van Holland zich steeds
