Zeeland 29.4
Afb. 9 Dubbelzijde gietmal voor loden penningen (foto's R.J. Voeten).
letters zijn te koppelen aan graanloodjes. De
letters op de gietmal van Nieuwlande kunnen net
als bij de graanloodjes uit Valkenisse staan voor
de eerste letter van een graansoort of graanmaat.
De graansoorten tarwe (T) en rogge (R) komen
zoals eerder vermeld in dit artikel het meest voor
op graanloodjes. De letters T en de R ontbreken
echter op de gietmal uit Nieuwlande. Het is vanuit
dit gegeven niet logisch dat de letters staan voor
een graansoort. De volgende stap is te kijken
naar de graanmaat. Het vermelden van alleen
de eerste letter van een graanmaat op een loodje
is niet uniek. Dit komt namelijk, zoals eerder
vermeld in dit artikel, voor bij graanloodjes uit
Warmenhuizen (zie afbeelding 10).21
Afb. 10 Loodje gevonden in
Nieuwlande met links de letter Q
De ijk van Nieuwlande viel net als die van
Valkenisse onder Bergen op Zoom. In Nieuwlande
werden dus dezelfde graanmaten gebruikt als
in Valkenisse.22 Uit de letters van de gietmal
van Nieuwlande zijn de volgende graanmaten
te herleiden: P voor pint, M voor meuke, S voor
sester en V voor viertel (zie afbeelding 6).23
De letter U en G komen echter niet voor in het
overzicht van graanmaten van de ijk van Bergen
op Zoom. Een mogelijke verklaring voor de
letter U is te vinden bij de ijk van Scherpenisse,
namelijk de graanmaat uper (zie afbeelding 6).24
De stad Scherpenisse ligt op het eiland Tholen
(zie afbeelding 3). Het is dus mogelijk dat deze
graanmaat net zoals de graanmaat achel bij
Valkenisse is geleend uit een naburige ijk. De
letter G is moeilijker te herleiden. Er is in Zuid-
Beveland of directe omgeving namelijk geen
graanmaat te vinden die begint met de letter G.
Tenslotte staat op de mal van Nieuwlande een
gespiegelde B. Deze gespiegelde B komt ook voor
op graanloodjes van Valkenisse en is zoals eerder
vermeld in dit artikel zeer waarschijnlijk een
graanmaat. Hiermee zijn op één na alle letters
van de gietmal te herleiden naar een graanmaat
en kan de volgende conclusie worden getrokken.
Het gegeven dat alleen de eerste letter van een
graanmaat op graanloodjes kon worden vermeld,
in combinatie met het inzicht dat op één na alle
letters van de gietmal zijn te herleiden naar
Graanloodjes uit Zeeland
139
