Industrie
en recreatie
Lezers schrijven:
In dat verband bepleiten wij de toetsing
van het industralisatiebeleid in toekom
stige gevallen aan de mening van de
kiezers. Per slot van rekening zijn zij het
toch, die de bestuurders hebben geroepen
om namens hen het beleid te voeren. Wan
neer nu op zeker moment niet meer namens
de kiezers wordt, casu quo dreigt, te worden
gehandeld, dan is naar onze mening het
tijdstip gekomen om een dergelijke com
municatiestoornis op te heffen.
Wij zijn inmiddels tot de conclusie moe
ten komen, dat onze visie op het func
tioneren van de democratie té simplistisch
is. Oh nee, meedenken is toegestaan, maar
meebesturen zeker niet. De kiezers kunnen
de daaruit voortvloeiende verantwoordelijk
heid immers niet aan! Bovendien is een volks
raadpleging. zoals die met betrekking tot
Progil in Amsterdam plaatsvond, in Zeeland
vanuit praktisch-bestuurlijk oogpunt niet mo
gelijk. Ziedaar de gedachtengang, ontwik
keld door een Zeeuws bestuurder!
Perplex zijn we er niet van. Het is per
saldo tot op heden niet anders gegaan. En
toch blijven wij de vinger aan de pols hou
den. Wij beseffen zeker wel, dat het bij
zonder moeilijk is om aan het begrip in
spraak in de praktijk ook werkelijk inhoud
te geven. Aan de andere kant moet het
zonder meer mogelijk zijn hiervoor vormen
te vinden en daarmede te experimenteren.
Op provinciaal niveau zijn daartoe
Sinds enige jaren wordt Zeeland verrijkt
met diverse industrieën. De komst van deze
industrieën heeft inmiddels al heel wat stof
doen opwaaien betreffende de verontreini
ging van de atmosfeer en al zijn conse
quenties. Diverse metingen door gereno-
meerde instellingen stellen ons gerust met
de mededeling dat er geen of nauwelijks
rede is voor ongerustheid wat betreft ver
ontreiniging van water en lucht.
Velen zijn toch terecht van mening dat
instanties in het vormen van hun beoorde
lingsmaatstaven onwillekeurig door elkaar
beïnvloed worden en zich vasthouden aan
haar waarneming en tradities en een weer
stand bieden tegen pogingen om deze vast-
gewortelde normen te veranderen.
Het lijkt mij niet onwaarschijnlijk dat een
grote groep druk uitoefent op de enkeling
die waagt tegen hun opinie in te gaan of
ze zelfs betwijfelt.
Een wet tegen verontreiniging van
lucht en water kennen we in Nederland nog
niet. Tot zolang zijn we grotendeels afhan
kelijk van beslissingen die plaatselijk soms
grote schade aan kunnen brengen.
Het is niet eenvoudig om vaste regels en
maatstaven op te stellen. Recreatie- en na
tuurgebieden stellen m.i. de zwaarste eisen.
de sociaal-onderzoekers reeds werkzaam!
Wij willen in dit verband nog een een
voudige suggestie doen. Industralisatie ge
beurt mede onder het motief, dat het nodig
is voor de werkgelegenheid en de welvaart
van morgen, voor de toekomst van de jeugd.
Is het daarom niet eens aantrekkelijk (of
misschien wel geboden) door middel van
een enquête onder de jongeren van bijvoor
beeld 18 tot 30 jaar de mening te peilen
over het huidige industrialisatiebeleid en de
noodzaak van voortzetting van het beleid.
Tevens zou dan aan de geënqueteerden
kunnen worden gevraagd, hoe zij hun pro
vincie in de toekomst ingericht willen zien.
Zij immers zullen moeten leven en werken
in een situatie, die de huidige bestuurders
weliswaar willen bewerkstelligen, maar die
zij zelf voor het overgrote deel niet meer
zullen meemaken! Misschien levert zo'n
enquête een zelfde beeld op als Amster
dam: liever iets minder in het loonzakje dan
die rommel in de longen. Becijferd is name
lijk, dat de afwijzing van Progil 15,per
jaar per hoofd van de Amsterdamse be
roepsbevolking aan inkomen scheelt.
Het is maar een suggestie, zo'n en
quête. Het lijkt ons in ieder geval beter
dan een botte afwijzing van het meebe
sturen. Zoals de kaarten nu liggen, moet
slechts worden geconcludeerd, dat er een
wezenlijk verschil is tussen democratie
belijden en democratie bedrijven.
Het is dan ook duidelijk dat het eindresul
taat als gevolg van ernstige verstoringen
moeilijk te voorspellen is.
Wat zijn de gevolgen van de industrie
opeenhoping nabij Rotterdam? Is hier niet
uitvoerig gemeten alvorens verdere indus
trieën toe te laten? Maar wat zijn de resul
taten? Welke cijfers zijn er verstrekt door
instanties die de waarnemingen verricht heb
ben? Wat hebben zij voor voordeel ge
bracht? Zoiets van, ,.Er kan nog wel meer
bij, het valt wel mee"?
Maar een toenemende industrialisatie en ur
banisatie vormen een bedreiging van het
biologisch milieu. Het is zaak ons af te
vragen welke prijs wij voor deze industria
lisatie moeten betalen en of die dan niet te
hoog is. Recreatiegebied is een kostbaar
en fel begeerd bezit.
Wat brengen de chemische en petro
chemische industrieën die in Zeeland zijn of
worden gevestigd in de lucht? Wat lozen
zij in het Scheldewater? Aan welke normen
houden zij zich?
M.i. zal de komst van meerdere chemische
industrieën in Zeeland schade toebrengen
aan klimaat en recreatie.
Schadelijke stoffen zoals: zwaveldioxide,
fluor, fosforzouten, gechloreerde koolwater
stoffen enz. zullen ongetwijfeld inbreuk doen
op onze atmosfeer. Zij brengen schade aan
mens en dier en ontwrichten het biologisch
effect.
De mens, al of niet biologisch, heeft zich,
dank zij zijn hersencapaciteit, in de loop
van de evolutie de suprematie over alle le
vende wezens weten te veroveren. Zij vor
men geen bedreiging meer. Door zijn ge
nialiteit is hij in staat de biologische bedrei
gingen van zijn milieu te overwinnen. De
meeste ziekten zijn hem bekend en kunnen
vaak met succes bestreden worden. Ge
neesmiddelen stellen ons niet alleen in staat
de factoren van menselijke ziekten te be
strijden, maar zij genezen en beschermen
tevens onze planten tegen ziekten en onder
gang. Hier tegenover staan hogere land-
bouwopbrengsten, enz.
Thans is de mens zelf de grote biolo
gische bedreiging. Velen realiseren zich niet
meer hoe zeer wij afhankelijk zijn van de
biosfeer, het complex van bodem en planten,
dieren en lucht dat ons leefklimaat vormt.
Voortgaande industrialisatie in Zeeland zal
in de komende decennia een afvalwater
stroom ontwikkelen van benauwend grote
afmetingen. Dit afvalwater kan variëren
van onschuldig tot zeer gevaarlijk. Tevens
zal in Zeeland m.i. dan ook een groot ge
bied in een dor landschap veranderen. Het
niet te elimineren fluor zal talloze hectaren
grond bederven en daarachter zal veeteelt
en landbouw grotendeels taboe zijn.
Stikstof- en fosforlozing in het water
kan katastrofale gevolgen hebben zoals
overproduktie van plankton in stilstaande
wateren. Dit geeft aanleiding tot toename
van het plantaardige organisme waarna af
sterving onder sterk zuurstofgebrek volgt.
Het leven van plant en dier in zo'n water is
verder onmogelijk.
Hierbij kunnen de afbraakprocessen van
organische producten van een aerobiose in
een a-aerobiose overgaan waardoor zwavel
waterstof gevormd wordt.
Is het duidelijk hoe ingewikkeld het pro
bleem is en hoe weinig we weten van de
wisselwerking tussen de verschillende we
zens en de invloed van verontreiniging.
Wordt er wel voldoende ingezien welke con
sequenties dit alles heeft voor wonen en
recreëren?
Maar industrie behoeft niet geremd te
worden door al deze verontreinigingen mits
er zorg gedragen wordt voor maatregelen ter
beperking van alle vormen van klimaatbe-
derf. Anders moet gezorgd worden dat zoge
naamde toeneming van de welvaart niet on
gunstig beïnvloed wordt door afneming van
het welzijn. Dat dit maar al te vaak wel
het geval is. blijkt uit diverse alarmeringen
uit streken waar industrie gevestigd is. Vis-
en drinkwatervergiftigingen zijn dan ook
aan de orde van de dag.
Hopelijk zijn de gevestigde en nog ko
mende industrieën in Zeeland zich volledig
bewust van de grote waarde die toegekend
moet worden aan de instandhouding van
onze fauna en flora.
Het gaat er in eerste instantie om,
ondanks industrialisatie, de natuur te be
houden. De Schelde moet schoon en helder
sprankelend water bevatten waar men in
zwemmen kan en waar vissen vrij blijven van
toxologisch en radio-actief materiaal.
Een gebied dat het gevaar van ont
aarding en verrotting van zijn water en lucht
niet weet te voorkomen, raakt in verval.
Ik meen dat velen de gevaren van een opeen
hoping van industrieën eenvoudig niet willen
zien. Indien dit het geval blijkt is Zeeland
beter met een industriestop dan over enige
jaren te zijn veranderd in een gedefloreerd
gebied met een sterk verontreinigde atmos
feer en de Schelde een open riool.
E. M, Q. Helmich, Vlissingen.
12