S P C^ R
°°<EXI
V I S S E
ONDERWATER „VERKEERSLICHTEN"
VOOR GELEIDING SCHIERAAL - TREK
Rust in de kraamkamer Grevelingen
De afdeling sport- en beroepsbinnenvis
serij van het ministerie van landbouw en vis
serij heeft in overleg met de visserij-biologen
van het rijksinstituut voor visserij-onderzoek
proeven in voorbereiding om de schieraal-
trek naar zee in het najaar door onderwater
verlichting kunstmatig te geleiden.
De visserij-deskundigen willen de moge
lijkheden bekijken de paairijpe aal, die naar
zee wegtrekt en dus voor de beroepsvissers
verloren gaat, door deze felbrandende lampen
of zelfs knipperlichten onder water tot een
trekroute in kanalen, rivieren of vaarten te
dwingen, die hen in de fuiken van de be
roepsvissers dwingt. De proef zal waarschijn
lijk dit najaar op een water in Friesland
genomen worden, van waaruit veel paairijpe
schieraal naar zee wegtrekt.
Elk jaar trekken miljoenen vrouwtjes-pa
lingen uit het zoete binnenwater naar zee.
op weg naar de Sargassozee om voor een
nageslacht te zorgen.
Vele beroepsvissers maken grote besom
mingen door deze 6 tot 8 jaar oude aal.
die paairijp is, op te vangen voor ze de
kans krijgen naar open zee te ontsnappen.
Vooral de sluizen, die op zee uitmonden
hebben de aandacht van de beroepsvissers,
omdat vele kanjers, die de wijk nemen in
feite een economische verliespost zijn.
In de loop der jaren is in vele landen al
wetenschappelijk onderzoek gedaan om te
proberen de trekwegen van de schieraal
zodanig te beïnvloeden, dat ,,de zilverbui
ken" in de fuiken langs de afsluitdijk, de
sluizen van Den Oever of Kornwerderzand.
de sluis in het Veerse meer bij Kats en
andere grote uitvalspoorten terecht komen.
Een proef in het verleden in het Noord-
Hollands kanaal van de IJmuidense paling-
bioloog dr. C. Deelder heeft niet tot be
trouwbare uitslagen geleid. De laatste ja
ren zijn ook door Oost-Duitse biologen proe
ven genomen, die volgens ingewijden tot
opmerkelijke resultaten hebben geleid. Tot
nog toe zijn echter geen wetenschappelijke
publikaties van dit Oost-Duitse onderzoek
bekend.
Door het gebruik van onderwater-verlich
ting jaagt men de schieraal, die vooral 's
nachts trekt naar een strook donkerder
water. Verwacht mag worden, dat ook knip
perlichten op de bodem van een kanaal of
vaart, een schrikreactie van de trekkende
aal tot gevolg zal hebben. De donkere
route, die de aal dan volgt om de lichten
te vermijden, leidt onherroepelijk naar de
fuiken.
Uit vroeger eeuwen is wel bekend, dat
vissers grote vuren op de oevers maakten
om de vis schrik aan te jagen en in een
bepaalde richting te dwingen.
De Nederlandse visserij-deskundigen ho
pen met een aantal lichtproeven in bepaalde
Friese kustwateren meer te weten te komen
van deze culinaire verkeers-geleiders.
Ook het tijdstip van de trek van de
schieraal, die soms zelfs over land gaat in
Verschillende besturen van hengelclubs in
de Zeeuwse delta, beroepsvissers en VVV-
leden, zijn vurige voorstanders van een ver
bod voor de schrobnetvisserij op het Gre-
velingenbekken. Na de afsluiting van het
Brouwershavensegat volgend jaar. is de
sportvisserij en beroepsvisserij op dit af
gesloten delta-water aangewezen op de vis,
die in deze 13.000 hectare grote zee-arm
wordt ingesloten.
Er blijken echter massale hoeveelheden
jonge platvis op dit water uitgemoord te
worden door de schrobnetvisserij, zelfs van
Noordzeekotters. die in dit gebied vaak
enkele trekjes komen maken.
Enkele proefvisserijen hebben de laat
ste tijd bewezen, dat nog geen 10 procent
van de vangsten marktwaardige consump-
tievis is. De platvis- en garnalenkorren, die
in dit deltagebied de bodem schoonvegen,
vernietigen miljoenen jonge platvisjes, die
over enkele jaren grote recreatiemogelijk
heden bieden als de dam bij Scharendijke
gesloten is.
Ook in het Veerse meer is destijds te
lang gevist door de boomkor-schepen. Het
is beter jonge platvis te sparen, dan later
uit te zetten.
In de gemeenten rond de Grevelingen
hebben een aantal beroepsvissers zich de
laatste jaren op de verhuur van hun schepen
voor hengelsport-expedities gespecialiseerd.
Vanuit Bruinisse, Brouwershaven, Ouddorp.
Oude Tonge, Battenoord, Herkingen en Scha
rendijke heeft zich een recreatie-industrie
ontwikkeld, die ook de campings en hotels
jaarlijks tienduizenden gasten oplevert.
Zowel de sportvissers als de beroepsvis
sers en VVV-besturen hebben er dus alle
belang bij, dat een afgesloten Grevelingen
een goede visstand behoudt. Op het afge
sloten water zullen na de sluiting van het
Brouwershavense Gat trouwens toch een be
perkt aantal beroepsvissers met fuiken op
de paling kunnen vissen, die in dit voedsel
rijke water zeker na de afsluiting enorme
groeikansen heeft.
De hengelsportclubs en betrokken be
roepsvissers hebben nu al plannen de be
trokken overheidsinstanties te vragen, zodra
de dijk dicht is, extra hoeveelheden glasaal
uit te zetten. De miljoenen platvisjes, die
zijn wilde drift om de zee te bereiken, is
nog met vele vraagtekens omgeven. Dr.
Deelder heeft enkele jaren geleden wel ver
band gevonden tussen het opsteken van de
pressies aan de ingang van het Kanaal en
de start van de schieraaltrek, die op vele
wateren in Nederland vrijwel gelijk samen
valt met seismische trillingen, die bij zo'n
depressie ontstaan. Deze seismische waar
nemingen rond herfstdepressies komen voor
een aantal jaren (gegevens van De Bilt),
wonderwel overeen met de data, dat de
schieraal-trek in Nederland begon.
Dat bepaalde vissen erg gevoelig zijn voor
deze seismische trillingen in de zeebodem,
wordt vaak bewezen door de platvissen, die
bij het omslaan van het weer. in het zand
van de zeebodem kruipen. Noordzee-vissers
weten soms een halve dag of dag tevoren
al uit de plotselinge dalende platvisvang-
stcn van tong, schol en bot, dat er een
depressie op komst is. Ook als de wind naar
het noorden omslaat, vergezeld van een de
pressie dalen de vangsten van een aantal
vissoorten, die zich plotseling niet „happy"
voelen.
nu nog steeds door de enorme kornetten
van de kotters worden uitgemoord, waaron
der ook veel kostelijke tong, zouden na
1970 vele tienduizenden sportvissers onver
getelijke visdagen kunnen bieden.
Ook de beroepsvissers hebben alle kans
de marktwaardige tong, die nu nog beneden
de maat is, in de fuiken te vangen.
Al deze argumenten wil men aandragen
om het Brouwershavense Gat nu al tot een
soort binnenwater verklaard te krijgen.
Ook hydrologisch zijn er argumenten te
over om dit te bepleiten. De deltawerken
in het Brouwershavense Gat zijn in een sta
dium gekomen, dat in feite al van een ge
deeltelijke afsluiting sprake is. Er zijn op
het tracé van de toekomstige dam ook
zware bestortingen en bitumendrempels ge
bouwd, zodat ook de diepte van de zee-
mond al beperkt is.
Het is volgens alle partijen dus zaak de
jonge vis, die in deze kraamkamer en kin
derkamer voor de schol, tong, bot en schar
zit, te sparen. Wellicht zou men zelfs nog
een uitzondering kunnen maken voor kot
ters met een zeeftrommel, die alle jonge
vis vrijwel onbeschadigd in zee terugspoelt.
Hoewel de belangstelling voor deze gar-
nalenzeef groot is, zijn er nog steeds te
weinig vissers, die deze installatie aan
boord hebben. De noodkreet van de sport
vissers en ingewijde VVV-besturen heeft ook
de steun van diverse deskundige beroeps
vissers, waarvan er diverse trouwens ook
hopen in de toekomst een goed stuk brood
aan de palingvangsten op de Grevelingen te
blijven verdienen.
Maar ook enkele vissermannen, die geen
belangen meer op een afgesloten Grevelin
gen hebben, geven ronduit toe dat het zaak
zou zijn de jonge vis ruim voor de definitieve
afsluiting te gaan sparen. De besommingen
die nu uit het vissen op de Grevelingen
worden gemaakt, wegen op geen stukken
na op tegen de grote belangen ook voor
de recreatie van de betrokken gemeenten,
die na 1970 gaan spelen.
Ook de ontwikkeling van de jachthavens
en sportvishavens in dit gebied is mede
afhankelijk van een goede visstand op de
afgesloten Grevelingen.
14
