71
Spaansch te maken. En toch belette in het eerst de door
provincialisme getrokkcne scheidingdat niet allen ge-
lijkelijk opstonden; dat twee gewesten Holland en Zee
land eerst aan de spitse traden, en echter lang nog op
zich zelve handelden. Zonder Oranje zou er geene ver-
ceniging (Unie) lot stand zijn gekomen, die evenwel
slechts in gemeenschappelijken nood zoo wel gedurende
den 80 jarigen oorlog, als later in de oorlogen tegen
Engeland en Frankrijk gezegend werkte en Unie lo
noemen was. Wie met de geschiedenis onzes Vader
lands bekend isweetdat er noglhans gedurende het
bestaan onzer republiek over provinciale belangen een
strijd is gevoerd, welke zoo dikwijls onze algemeene
vergaderingen van staat beroerd en verlamd hebben.
Tegen de leuzen van vis ztnita fortiorConcordia res
porvcv cresctmlwaardoor de vaderen hunne overtuiging
uitdruktenis menigmaal gehandeld ook omdat het
geheel uit verschillende gewesten bestond. Ik ben echter
van gevoelen, dat zulks in alles niet ten kwade werkte,
en dat het op zich zelve staan van enkele gewesten voor
do Unie, en daarna naijver, buitengewone krachten
deden ontwikkelen die misschien bij meerder eenheid
onder zulk bestuur zouden gesluimerd hebben en dan
was onze staat verloren geweest. Zeeland heeft dikwijls
uit naijver met Holland zich zeiven overtroffen. Maar
daarom verklaar ik mij geen onbepaald voorstander van
dat Provincialisme vooral niet onder veranderde om-
