Archeologische
schatkist voor
het onderwijs
Onderzoek organische resten
Onderzoek 2009
De voorloper van Het Schuitvlot was bij veel pabo-studenten bekend
als een archeologische schatkist. De eerste kennismaking met het
interieur van het vorige archeologische depot zorgde altijd voor een
vreemde gewaarwording door de strepen op de groene vloer en de
ringen aan het plafond in een voormalige gymzaal voor brandweer
lieden. Maar daarna trokken vooral de vele voorwerpen in de vitrines
en de kelder met de schoonmaakruimte voor vondsten de aandacht
van de studenten.
Het gebruik van deze archeologische voorwerpen maakten vele
geschiedenisprojecten tastbaar en aantrekkelijk. Tientallen jaren
wees Menno van den Hoek, geschiedenisdocent aan de pabo van
de Hogeschool Zeeland, zijn studenten op het bestaan van dit depot.
Gesprekken met depotbeheerder Henk Hendrikse maakten de
studenten steevast superenthousiast. Ze zagen het, zeker na
de levendige verhalen van Henk, helemaal zitten om met deze
voorwerpen aan de slag te gaan binnen hun lessen. Het waren vooral
de voorwerpen, vanaf de steentijd tot de twintigste eeuw en het liefst
met zoveel mogelijk gebruikssporen, die de vele leerlingen van het
primair en voortgezet onderwijs vertelden over het leven in vroegere
tijden.
De Erfgoedmobiel van het project 'Collecties onderweg', ontwikkeld
in 2005, zorgt ervoor dat het onderwijs op een laagdrempelige manier
ervaring kan opdoen met de archeologische voorwerpen uit dit depot
en met het gebruiken van museumvoorwerpen. Musea hebben met
het uitlenen van voorwerpen uit hun depot immers nog weinig
ervaring. Bruikleenovereenkomsten, verzekeringen, het behoud en
beheer van collecties onderweg zijn allemaal nieuw te onderzoeken
aspecten bij dit initiatief. Het vernieuwde Schuitvlot-complex, met
daarin de schitterende depots, zal ook nu een bron van informatie
blijven voor het onderwijs.
De gemeente Middelburg steunde onderzoek van de aangetroffen
organische resten: 136 hoornpitten van minstens 77 runderen (3-7
en 7-10 jaar oud) en zes skeletresten van rund, paard, hond en geit.
Huiden werden bij looierijen aangeleverd compleet met hoorns
en soms hoeven. Een schedelfragment van een geit wees op het
incidenteel looien van andersoortige huiden. Tonduigen bestonden
uit eik en grove den. Bast van iep, populier en eik diende als grond
stof voor het looien. Pollenonderzoek leverde soorten op die ook bij
de houtsnippers en/of schorsfragmenten waren gevonden, zoals iep,
eik en beuk.
Minder spectaculair bleek het onderzoek bij de bouw van het nieuwe
SCEZ-complex. Een proefsleuf in het onverstoorde terreindeel bevatte
twee paalkuilen in een zeventiende-eeuwse laag en een ronde beton
constructie: misschien onderdeel van de zendmastfundering van de
'recente' BB-bunker. Naast het oude archeologische depot was een
ingraving uit 1650-1750. De oudere bebouwingssporen zijn mogelijk
gerelateerd aan de vondsten uit 2000.
Bronnen, literatuur
Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Amersfoort. Archiswaarnemingsnr.
404253 (melder/invoerder J. Jongepier, SCEZ).
Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland, Middelburg. Zeeuws Archeologisch
Archief, doss. Middelburg-Achter de Houttuinen/Looierssingel 2000 (ZAA 2).
J.M. Blom en J. Huizer, Middelburg Looierssingel 3 en Armeniaans
Schuitvlot 1, een bureauonderzoek. ADC rapport 1312, Amersfoort 2008.
E. Coppens, Middelburg, Looierssingel 3 en Armeniaans Schuitvlot 1.
Een Inventariserend Veldonderzoek in de vorm van proefsleuven. ADC Rapport
1928, Amersfoort 2009.
Robert van Dierendonck en Jan Kuipers (red.) m.m.v. H. Hendrikse
en J. Jongepier, 'Archeologisch nieuws', Nieuwsbrief Archeologie Provincie
Zeeland, nr. 10-nr. 14, maart 2000-maart 2001.
P. van Rijn: 'Botanisch onderzoek aan een leerlooierij uit de 17e-19e eeuw
te Middelburg'. BIAXaal 104 (BIAX Consult), Amsterdam 2001.
Hans Sakkers Johan den Hollander, Schuilkelders in Middelburg,
1939-1984. Kouderkerke 2005.
Anneke van Waarden-Koets, 'Historische gegevens betreffende het gebied
achter de Houttuinen, ten behoeve van de Werkgroep Stadsarcheologie
Middelburg', intern WSM-rapport, Middelburg,
8 september 1992.
J.T. Zeiler. Wat de leerlooier achterliet.
Hoornpitten en ander dierlijk afval uit
een lf/lf -eeuwse leerlooierij
te Middelburg.
ArchaeoBone
rapport nr. 17,
Leeuwarden 2000.
Klein ensemble van losse
vondsten, aangetroffen aan
de Looierssingel in 2000.
Leerlingen van de ABS in Middelburg krijgen van depotbeheerder
Henk Hendrikse in de ondergrondse BB-bunker uitleg over de
daar opgeslagen archeologische vondsten.
