Rachel Schats, Laboratorium voor Menselijke
Osteoarcheologie, Universiteit Leiden
Rachitis in het rechter onderbeen van een vrouw tussen
de 26 en 35 jaar. De kromming in dit been is duidelijk
zichtbaar.
Zeeuws Erfgoed 1 3 september 2015 03
de botten van kinderen zacht blijven
waardoor ze kunnen buigen onder het
gewicht van de persoon. Als de vitamine D
niet wordt aangevuld kunnen de buigingen
zichtbaar blijven in volwassenen. Een scheen
been van een volwassene laat een duidelijke
kromming zien. Interessant is dat alle mensen
met deze ziekte van het vrouwelijke geslacht
waren. Dit kan betekenen dat de vrouwen
een slechter dieet hadden. Echter, omdat
het meeste vitamine D in zonlicht zit, is
het waarschijnlijker dat vrouwen/meisjes
meer werk binnen deden of kleding
droegen die hun huid uit de zon hield.
Klaaskinderkerke in context
Bovenstaand is al duidelijk geworden dat
we door te kijken naar de botten veel kunnen
leren over het leven van mensen in de late
middeleeuwen. Meer informatie over deze
skeletten zal binnenkort beschikbaar zijn in
een uitgebreid rapport. Daarnaast maken de
skeletten van Klaaskinderkerke deel uit van
een groter proefschrift waarin de effecten
van laatmiddeleeuwse urbanisatie wordt
onderzocht. De mensen van Klaaskinderkerke
worden hierin vergeleken met vroegmiddel
eeuwse individuen en met mensen uit een
laatmiddeleeuwse stad om zo de gevolgen
van verstedelijking voor de mens te bepalen.
De resultaten van de analyse van Klaaskinder
kerke zijn op zichzelf al interessant, maar
geplaatst in een bredere context kunnen
de resten bijdragen aan een beter begrip
over de veranderingen in de middeleeuwse
samenleving.
Cribra orbitalia in de linker oogkas van een man tussen de 18 en 25 jaar.
Mogelijk is deze aandoening het gevolg van een malaria-infectie
(foto's Rachel Schats).
Literatuur
Boo van Uijen, E. de, 2013: The people of Klaaskinderkerke,
an assessment of stature of a Late Middle Age rural population,
Leiden (ongepubliceerde masterthesis Universiteit Leiden).
Lewis, M.E., 2007: The bioarchaeology of children: perspectives
from biological and forensic anthropology, Cambridge
(Cambridge Studies in Biological and Evolutionary Anthropology 50).
Schats, R., 2015: Malaise and mosquitos: Osteoarchaeological evidence
for malaria in the Medieval Netherlands, Analecta Praehistorica
Leidensia 45,133-140.
Trimpe Burger, J.A., J. Huizinga 1963: Kerk, begraafplaats en
bevolking van het in de 16de eeuw verlaten dorp Klaaskinderkerke
op Schouwen, Berichten van de Rijksdienst voor het Oudheidkundig
Bodemonderzoek 12-13, 559-570.
Wat betreft aandoeningen is er geen verschil
waargenomen tussen de mensen begraven
binnen en buiten de kerk. Dit is interessant
omdat Emma de Boo van Uijen in haar
masterscriptie wel een duidelijk verschil in
lichaamslengte heeft gevonden: de mensen
die binnen de kerk zijn begraven waren
langer dan de begraven individuen buiten
de kerk. Haar conclusie is dat daarin een
verschil in sociale klasse is te herkennen:
rijkere personen binnen de kerk en de
werkende klasse buiten. Deze conclusie
wordt dus niet ondersteund door het
aanvullende onderzoek naar ziektes.
