Middelburg, 1680 o.a. Deze zelfde druk werd door A. de Heyde van aantekeningen
voorzien.
Zie verder A. Leuftink, De geneeskunde bij 's lands oorlogsvloot in de 17e eeuw, (As
sen, 1953), hoofdst. VIII, en ld.. Chirurgijns zee-kompas, (Delft, 1963), 50/51, 60.
M.J. van Lieburg, Het medisch onderwijs te Rotterdam, (Amsterdam, 1978), hfdst. II.
23. Joh. van Wijck verzette zich 1732 tegen misbruiken in het chirurgijns-onderwijs, 'waar
Herls Examen en andere compendia nog altijd opgang maken'. V. Lieburg (1978), 21,
22, 18.
24. Corn. Herls, Examen der Chyrurgie. Nu verbetert en vermeerdert, beneffens een aen-
hanghsel van den Om-loop des Bloedts, en kort Examen van de Doses der Purgatien,
Vomitorien en Opiaten, door Ferd. Gruiwardt. Middelburgh, Frangois Krook, 1660.
25. C. Herls. Examen der Chyrurgie. Nu verbetert en vermeerdert nae de hedendaeghsche
Speculaetien en Practijck, beneffens een aenhanghsel van den Omloop des Bloedts, en
kort Examen van de Doses der Purgatien, Vomitorien en Opiaten, door Ferd. Grui
wardt. Hier is noch by-gevoeght Chirurgyns Scheepskist [door JVerbrugge]Amster
dam, 1672, 1680.
26. Bij Banga en Unger worden andere data genoemd voor doctoraat, oprichting van het
Collegium en inaugurale rede.
Zie verder Tegenwoordige Staat, 196 en Fokker, Levensberichten van Zeeuwse medici,
Middelburg, 1901
27. Vgl. J. Banga, Geschiedenis van de vroegere geneeskunde, (Leeuwarden, 1868, her
druk Schiedam, 1975), 510/511.
Joh. Goedaerdt, Metamorphosis naturalis, ofte historische beschrijvinge van den oir-
spronk, aerd, eygenschappen ende vreemde veranderingen der wormen, rupsen, mae-
den, vliegen, witjens, byen, motten ende dierghelijcke dierkens meer. Middelburg, 1669
28. D. Mornet, Les sciences de la nature en France au XVIIIe siècle, geciteerd bij J. Bots,
Tussen Descartes en Darwin, (Assen, 1972), 18.
29. J. Goedaerdt, Metamorphosis, Middelburg, Fierens, s.a.
30. Ysiekeep of Essequibo was in 1627 door de Vlissingers voor het eerst gekoloniseerd.
Later kwam dit gebied aan de Zeeuwse Kamer der VOC en werd vervolgens overgege
ven aan de steden Middelburg, Vlissingen en Veere. In 1669 gaven de steden Ysiekeep
terug aan de Staten van Zeeland.
Zie verderW.S. S. UngerGeschiedenis van Middelburg in omtrek. Middelburg. 2e dr.
1966.
31J.C. de Man, Antonius de Heide, Med. Doctor te Middelburg, ontdekker der later zo
beroemd geworden trilhaarbeweging, (Middelburg, 1905), 20, 21, 58.
32. Zie A.A. Fokker, 'Louis de Bils en zijn tijd', in Ned. Tijdschr. Geneeskunde, 2e reeks,
jaarg. 1 (1865), 2e afd.167-221
J.R. Jansma, Louis de Bils en de anatomie van zijn tijd. Diss. Utrecht, 1919.
33. Middelburg, 1663.
34. P.M.N. Eldering, 'Das Studium der Natur', in R. Feuchtmueller E. Kovacs, Welt
des Barock, (Wien, 1986), 226-247, m.n. 230-237.
35. Zie over De Heide: J.C. de Man, Antonius de Heide. Middelburg, 1905. G.A. Linde
boom, 'De ontdekking van het trilhaarepitheel door Antonius de Heide', in Ned. T.
Geneesk. 124, nr. 21 (1980), 839-841. P.M.N. Eldering, 'Leerlingen, praktikum en
haarvaten', in Bulletin voor het onderwijs in de Biologie, 11, 69, (dec. 1980), 283-289.
Over A. de Heide en het biologisch onderzoek in Zeeland in zijn tijd is een proefschrift
van mijn hand in bewerking. Uitgebreidere gegevens zullen daar te vinden zijn.
36. K. van Berkel, In het voetspoor van Stevin. Geschiedenis van de natuurwetenschap in
Nederland, 1580-1940, (Meppel, 1985), m.n. 10, 41.
101
