Verlustigingen werden oorspronkelijk in 18 losse afleveringen gepubliceerd, die
tussen 1769 en 1778 verschenen. Echter blijkt zowel uit het voorwoord als uit de
tekst dat het gehele manuscript en de gravures al in 1769 gereed waren en dat al
het onderzoeksmateriaal in de maanden juni, juli en augustus van 1768 verza
meld werd. In het voorwoord van zijn boek gaf Slabber aan dat Baster hem in
verschillende brieven aangespoord had tot het doen van waarnemingen, waar
aan hij gevolg had gegeven, met de betreffende publicatie als resultaat.
Slabber en Bomme begaven zich bij gelegenheid gezamenlijk naar het strand om
onderzoeksmateriaal te verzamelen6. Daarbij bevond Bomme zich bijna in de
ideale omstandigheden voor een onderzoeker, zoals door Baster omschreven.
Hij bezat een buitenhuis aan zee, dat hij in 1768 kocht, en kon daar gemakkelijk
zijn onderzoek verrichten. Bomme schreef in een van zijn publikaties dat hij
'daartoe sterk aangedreven [werd] door de aanprijsing van der zeiver Geleerde Heer
Baster, in gemelde zijn Natuurk. Uitspanningen en byzondere aanmoedigingen aan
mijn direct, bevindende ten vollen bewaarheid de aangenaamheid en nuttigheid daar
uyt verkregen'7.
Bomme's enthousiasme ging veel dieper dan dat van Slabber. Uit manuscript
aantekeningen van zijn hand blijkt dat hij van de zomer van 1768 tot en met de
winter van 1771 regelmatig met het onderzoek bezig was. Daaruit vloeiden een
viertal publikaties in de Verhandelingen van het Zeeuwsch Genootschap voort8.
Job Baster fungeerde derhalve in de kring van Zeeuwse 'liefhebbers der weten
schap' als inspirator van anderen. In het geval van Slabber en Bomme leidde dat
tot wetenschappelijk onderzoek en publicatie. Dat beiden de mariene organis
men tot onderwerp kozen was op Basters aandringen, wat in hun ogen veel ge
wicht in de schaal legde omdat hij 'de deur geopend [hadj van de nieuwe Wae-
reld, waar in de Inwoonders nog weinig bekend zyn, namelyk de Insecten in het
Zeewater'9.
SALONWETENSCHAP
De activiteiten van Slabber en Bomme, en ten dele ook die van Baster, moeten
bezien worden tegen de achtergrond van de popularisering van de wetenschap
pen in de 18e eeuw. Deze ontwikkeling uitte zich in een aantal kenmerkende ver
schijnselen, waarvan één het enorme aantal boeken was dat in een Nederlandse
vertaling op de markt verscheen10. Deels waren dat boeken met een puur weten
schappelijke inhoud, deels ook boeken die speciaal met het oog op de 'liefheb
bers der wetenschap' geschreven warenVele salonwetenschappers verzamelen-
den op den duur een omvangrij ke bibliotheek van dergelij ke boekenOverigens
was het aanleggen van een verzameling een geliefde bezigheid van deze mensen
en dat was een tweede kenmerkende uiting van de popularisering van de weten
schap. De verzamelingen van de 'liefhebbers der wetenschap' konden bestaan
uit naturalia of wetenschappelijke instrumenten en vaak ook beide. Tal van 18e
eeuwse veilingcatalogi geven een indruk van de samenstelling van dergelijke
verzamelingen. Die catalogi getuigen er bovendien van dat het verzamelen van
wetenschappelijke boeken en objecten niet een op zich zelf staand verschijnsel
was, maar daarentegen deel uitmaakte van een veel bredere stroming, gekarak-
173
