huishoudens besteedde jaarlijks tussen de fl. 10,- en de fl. 50,- en 0,5% spen
deerde jaarlijks voor meer dan fl. 50,- bij de boekhandel24. Wanneer voor het
jaar 1808 de correlatie tussen genootschaps- en boekenkopend publiek wordt
onderzocht, blijkt dat ongeveer 64% van de regelmatige Middelburgse boeken-
kopers op enigerlei moment betrokken was bij een of meer van de in Middelburg
gevestigde culturele en wetenschappelijke genootschappen. Aangezien voor de
periode na 1795 niet alle ledenlijsten van de Middelburgse genootschappen meer
compleet beschikbaar zijn, is het aannemelijk dat het correlatiepercentage in
werkelijkheid nog hoger is geweest25.
Het bestedingspatroon van de particuliere kopers week nogal van dat van de
leesgezelschappen af. Theologische en stichtelijke lectuur spande hier de kroon
met ruim 21% van het totaal bedrag aan aankopen, gevolgd door school- en leer
boeken. De natuurwetenschappen kwamen hier aanzienlijker hoger uit dan bij
de leesgezelschappen: 7% tegen 2%Historische boeken hadden echtereen gro
tere populariteit evenals litteraire werken (inclusief romans, dichtkunst en taai
en letterkundige studies). Hieraan werd ruim 18% van het budget besteed. Ook
in dit geval nivelleert de gebruikte telmethode de grote verschillen die er tussen
individuele kopers konden optreden. De groep kopers die blijkens hun boeken-
dieet de litteraire en wetenschappelijke ontwikkelingen wilden blijven volgen
was echter, evenals bij de leesgezelschappen, bijzonder klein.
Cursorisch onderzoek van de aangeschafte literatuur op natuurwetenschappe-
lij k gebied wijst uit dat het publiek met name geïnteresseerd was in fysischeche
mische en vooral biologische werken. Deze namen driekwart van het totaal ver
kochte titels voor hun rekening. Medische en farmaceutische boeken waren ver
antwoordelijk voor het resterende kwart. De hoeveelheid wetenschappelijke li
teratuur op fysisch, chemisch en biologisch gebied was uiterst gering en de ko
pers hiervan moeten vooral onder een beperkt aantal leden en directeuren van
het Zeeuwsch Genootschap gezocht worden. Het ging hierbij om werken als La
voisier's GrondbeginselenAppia's Elémens de Sphères of een enkele universi
taire oratie. Ook de kopers van wetenschappelijke literatuur in andere discipli
nes en van litteraire werken uit de canon hoorden in deze publiekssector thuis.
Het aandeel van de populariserende literatuur in de sector fysische, chemische
en biologische boeken was vele malen groter. Meest verkocht bleef Martinet in
allerlei versies of buitenlandse pendanten van dit werk. Rijk geïllustreerde en
kostbare werken als de Flora Batava of Buffon's Histoire Naturelle hadden even
eens aftrek.
Bij de medische en farmaceutische literatuur lagen de accenten precies omge
keerd. Het grootste deel van deze categorie bestond uit gespecialiseerde litera
tuur die werd aangeschaft door de kleine groep medische beroepsbeoefenaren.
Het ging hierbij om medische tijdschriften als het Geneeskundig Magazijn van
Stipriaan Luiscius of werken als de Bataafsche Apotheek. Het publiek voor po
pulariserende werken op medisch gebied was gering. De medische sector zelf be
hoorde tot de grootste afnemers van dit soort literatuur. Het meest opmerkelijke
was wel dat in de sector school- en leerboeken de natuurwetenschappen, zelfs in
hun meest elementaire vorm, geen rol van betekenis speelden. Incidenteel wer
den leerboeken als Bangma's Grondbeginsels der Meetkunde, Strabbe's Arith-
metica of Van Werkhoven's Beknopt Leerboek der Scheikunde aangeschaft,
maar deze aankopen vielen in het niet bij de honderden andere op taal, gods
dienst of geschiedenis gerichte leerboekjes.
221
