108
TOT UYTERSTE RUINE
met vierroers doen over lant traversseeren om te ondersoucken ofte daer bequae-
me passagie is tot aen de Suytzee, om daerover met eenige jachten by stucken te
connen over lant breingen om avontagie ende ondersoeck te doen in de Suytzee,
waeraen ick niet en twyfele. Wat hier van is can afgenoemen werden uyt de brie
ven van den gouverneur van de Honduras geschreven aen den coninck van
Hispanien die dese saecke van de reviere soo recommandeert, soo sulckx tot onse
kennisse soude coemen, dat den coninck door dien middel syne gantsche vrucht
van de Suytzee ende syne schatten van silver ende gout uyt Silly167 ende Perou168
soude verliesen. Dese ontdeckinge soude een praeparatyf syn om den gantschen
handel van de Suytzee tot onser landen te trecken. Ende soude door dese passagie
alle de waren ende coopmanschappen gaende ende coemende naer ende uyt de
Suytzee connen gebracht werden, ende dat in den tyt van vier maenden. Dese pas
sagie soude oock seer dienstich wesen voor de Oostindische compagnie.169
Den voorschreven gouverneur van de Honduras adviseert voorders aen den co
ninck dat hy bevreest is, soo onser natie coemen te verstaen de gelegentheyt van de
reviere en de passagie over lant tot aen de Suytzee, dat door hare groote industrie
souden middel vinden dese reviere met doorgraven van het lant tot in de Suytzee
te breingen. Ende was versoeckende assistentie van soldaeten tot synder defensie
alsmede om te imployeeren in de silvermynen by hem ontdeckt. Dese provintie is
seer soeberlyck voorsien van crysvolck, daerom te lichter is te incorporeeren.170
Dese voorschreven provintie is een171 seer rycke provintie ende welgelegen. Hier
wast den indigo overvloedigh daervan getuygenisse is geweest de costelycke vloete
voor desen verovert by den admirael Pieter Adriaensen172 by hem in173 dese landen
ingebracht, behalven noch alle den indigo die met bereken over de Golpho174 wer
den overgevoert ende soo gebracht over lant tot op de cust Campesy175 ende soo
overscheept naer de vloete van Sint Jan d'Ulua.176 Voorts vallen hier huyden ende
andere costelyck mynen van silver daeraf den gouverneur een goede partie heeft
overgesonden ende by de Westindische compaingie177 becoemen. Desen mynen
syn soo ryck als den coninck noch eenigh heeft becoemen. Syn tot noch toe
gesloeten gehouden alsoo den coninck vreesde, soo de selfde tot kennisse van een
igh coninck ofte deser178 landen rochte, dat hem die soude afhandigh gemaeckt
werden, alsoo uyt dese landen de provintien connen beseilt werden minder als een
maent, ende coemende van gelycken.
Om nu te coemen tot mynen voorslagh daerdoor dese landen souden connen
becoemen niet aileenelycken haer gebourseerde penningen tot deser equipagie,
maer in corten tyt soo veel prompte middelen syn te becoemen dat alle de lasten
van oorlooge, soo te water als te lande, souden gevonden werden ende den coninck
van Hispanien door dien middel gebracht tot syn verderf. Alle de silver ende ande
re mynen souden moeten blyven tot profyte deser landen, mits dat den lande
soude onderhouden soo veel soldaeten als tot de provintie ende forten souden van
noode wesen, mitsgaders de amonutie ende swarten die den arbeyt van de mynen
souden doen. Ende alle de manefacturen ende coopmanschappen als indigo, huy
den ende andere gewassen ende waren souden blyven aen de Westindische com
pagnie, alsmede het bevaeren ende conquesten in de Suyderzee. Ende noepende de
