'Om den Spainjaert uyt te royen te water ende te lande'. Het aan
valsplan-De Moor
TOT UYTERSTE RUINE
67
Afbeelding 3: Koperen penning geslagen op de inname van Pernambuco in 1630. Zeeuws
Museum, KZGW, GM 1862.
Spaans was en voor zijn natie vocht, nauwelijks vier jaar later leken de kansen
gekeerd.13 Door de verovering van het Spaanse zilver uit Midden-Amerika en het
financieel desastreuze verloop van de Spaans-Franse oorlog over Mantua (1628-
1631) stond de Republiek er sterker voor dan ooit tevoren en was zij niet van plan
de strijdbijl te begraven. Met een flink gespekte oorlogskas gingen Oranje en de
Staten-Generaal, na jaren in het defensief te zijn gedrongen, in 1629 direct tot de
aanval over om de oorlog in hun voordeel te beslechten. Eerst dwong Frederik
Hendrik de vesting Wezel tot overgave, waarna na een maandenlange belegering
- ook 's-Hertogenbosch voor de militaire macht van de prins van Oranje moest
zwichten. Buiten Europa was het de WIC die in februari 1630 met de opbrengst
van de zilvervloot een geslaagde aanval opende op Pernambuco in Portugees
Brazilië.14 Onder deze omstandigheden achtte Jan de Moor de tijd gekomen zijn
aanvalsplan te presenteren aan stadhouder Frederik Hendrik bij wie hij politieke
steun hoopte te vinden.
Het aanvalsplan-De Moor is niet gedateerd, maar moet zijn geschreven tussen het
najaar van 1630 en de eerste maanden van 1631. Als terminus post quem geldt de
Nederlandse verovering van Pernambuco het belangrijkste suikerdistrict van
Portugees Brazilië - door de WIC in februari 1630. Als terminus ante quem geldt
de door de auteur genoemde uitrusting van de Spaanse vloot onder commando
van admiraal Don Antonio Oquendo." Deze verliet op 5 mei 1631 de rivier de
Taag om aan die bezetting een einde te maken.16
De Moors 'West-Indisch desseyri bestaat uit een algemeen en een bijzonder
deel. Het eerste deel beschrijft in een agressieve toonzetting de politiek-militaire
