Over dijk vallen en peilboten
DAGBLAD VAN ROTTERDAM
afdwingen
"Soetigheit en Subtylheit en Listigheit is beter dan Fortse".
Andries Vierlingh, Troctaet van Dijkagie, 1578
VeiWSd mCt Cent
nog steeds is er
sz.jr'rm,r"Wa,iie un;t -•-t
WIJ MOETEN EFRBIED
EEN DÜK BUKAPELLE
VERZAKT
Inleiding
Een dijkval nader bekeken
Schematisch overzicht van een dijkval
14 CONSENT NR. 35 VOORJAAR 2019
JelleJoosse
Uit verzameling van Kees Kloosterman.
tip,
',Woea*dag
16
1936
laargang
A BONNEME NTSPRUS
KjSw tontu&bhi, VrwwenMsa,
StowLv^ Büwaw-Ryt'Mgwl, enz. «na, voor
per 3 -T «60. Franc® por
ïbtrrvivfnGBLAD VAN ROTTf-R°A;' rukkers en u.tceversmaatschappm.v
I*—». K. r. VAN ««AR MIRSAU M
ADVERTENTIEPRIJS
Be Willem Annapolder hij BiezeJingen. een der beste
«tukken land, door het zoute water bedreigd
Twee. nmnmn hrijgm twist over
do hindert n t on een geseheiden
GEVAAR
Men had een vmakkiag op em
gdhe*ï! ander pent verwacht
W> toten ffrtemt ninth hot een
«Hfer geroeid owr Se plotwuws ver-
«kktog in (ten te* ren de Weftei»
«tofcto tenci «fei» Wfflero Aanspoitor,
•Hi»e» te Binwimwn i
sa 'et Qavenfnlöer.
Beo «telen dag toeft ti
to mniffitmj van te diH
ea «tea toopt te l*ad v
mte« te tauiaao behouden.
Omnmt Oen Aijjitvtü m den dtjit «mi- d»
wf.'MrsoncM» tang» te» «nladriteuM Wüwffl.
Jttet folter oh te 0i/;Wh-:;» en VOrRrrn-
tetfrr venxsaen «Ti hap. «Ie* ».wcMnden
0lA»O'iAai\.jr*J orti.'ifta k*', 4 tair te jtóeïmw-
iv.td getmd san te ai&vsi hsttttflea. Or tee
a-AiJfkcn v,w) het t.!«( sin do mtewjto «lort-
fca te te lSrte''te»*te«r T<-« nsj «rente de
ttegraaf »«i te («Jdar pi de inmtnmj*
ran te Pro*. K'awrar*at gew«w«ch»ivd, 4»
B--A CfmTJeOijit c».y te todragd» pi*Rt*
fp fi» irteü vaa de,-, tigfc wa< op de-
teifde hoogte (rsfcleiiïr., niaer do glooiing rjLAr
iwro-ujto *m ■etrdwKia» en de duit aas
nvto <wa «fateite van iwve tot dnehofJard
to*w? steil omlaag het water to. Bet bedreig,
de putei, te juut i>p de pl-i. -Aaar de Waaer-
•ohrloe «n achesp» telit iak«r bet Zuiden
«makt en d» «trotrm «hmrrb b«r voortafartnd
met, cmoto kracht lanp» dm dijlt TcT«n;are
vcrdflti /uw** AcrütaUJitiwR
te^gvRM nw tejaótte te
jtwUbarea boe,-, te-te fv m,
tea de tante'tie ,-nt«r fr,e, SuLr vikZi
«ntot. *«r.» oi-tek» 'de' tte» i
or aunt#» v ho. r
en rakken auto. ik rfi,k l„-i vin n r,+. f'. 1
Wte de Tl Vn"ld'" i
Nf*G STEEDS ATRROKKEIjyC j
Ut den loop ia» te <ag t,wv_ toen «isterw 1
>4 de tedtcde van te dtjk tin te «S
dS" W>Bm-*BC9.p<ader latm de Weaier-j
.welSca sit .>p drte plaatrer.
groeto staken sap a(«kaUd door te straw
«t ScbeJdt-ivater - nvtr «to tegte t.ir.
nted meter «n txktming van «en meie-
breed saageoraebt Aar, de nvk-r»;de twWetote
hlhji.? "°8 klc:ne ti'iklevn af, Op het meest
bedreigde punt ;s de dik tot »p meier uit
hmn weggevallen.
- Bat bet gevaar fijv-eken zatt z'.vr, «m ir
nog- niet reet en. Vandaig »i rteltout m
gaten wwden neergeteen. nadat men eerst
mepte van de gaten wl beöfetr. gepe ld Men
went neg niet vt de tltataruaken. Veike tx™
«fgeianpen awrer «(tn asrsgebrachl 0j a.^,
jk st.v et hr op pen
li met en. «Wie
,.ls ft vob
De dijkral tW.Wdv niet op «m plaats
verwatht ®n hrtte yw
Set gnsl art-It dtikval »v «erdoor, vetwsnh'te
»en dra® «ea paar hoi dcrd mner' meer naar
Mooie oprfrachtPB voor ome
werven
Voer fswening van «n reeder.j la
Wa Grande to Su! in S«aju* hle,
«e tonde, vjjf aieywi
UilhreMiug van hei contingent lot 26.000 man if
noodle votjjr een behoorlijke mobilisatie, zegt de
Dei vc'slit'latem van
IV Minister van Firaw
<1« Twredfi ftuuj' r rm-ke
bil Intrekt tot Z:> Hto"
(V Tuwde Kuroer s.uiji
werp <ao wet t«t tonmïv
belasting.
teton ojwM'nket}, Ve-k'
to t'AWtsiiïJru nu sijs
umte gemist.
SC BEE HM ES TECiEX
KEUkEMIES
Stormvloeden hebben de geschiedenis van de lage landen
getekend. Verlies aan mensenlevens, verlies aan land en
veestapel en vernietiging van bouwwerken, hebben steeds
opnieuw aangespoord tot verbetering van de kustbescher-
ming. Het Nederlandse waterbouwkundige vernuft heeft
zich zo ontwikkeld, dat het een vooraanstaande plaats heeft
verworven in de wereld. Klimatologische ontwikkelingen
zullen steeds meer een beroep doen op de opgebouwde
expertise. Tot zover de grote lijn, een ieder wel bekend.
Een gedeelte van het verhaal is minder alom bekend gewor
den. Het verschijnsel waar we het over hebben, had door
gaans minder dramatische gevolgen en kleinschaliger impact
dan stormvloeden, althans op het moment zelf. We hebben
het over dijkvallen. Ook onder andere termen bekend: grondt-
zaeckselen, grondbrakenoevervallen, dijkafschuiving, en
meer recent: zettingsvloeiingen.
Een dijkval is het verschijnsel, kort gezegd, waarbij een dijk
wegzakt en de dijkmassa in de stroomgeul verdwijnt. Lange
tijd had men er geen verweer tegen. In vroegere tijden kende
men maar één remedie: het leggen van een inlaagdijk (een
dijk landinwaarts achter de beschadigde dijk) als voorzorg.
CONSENT NR. 35 VOORJAAR 2019 15
DUK-EN OEVERVALLEN IN ZEELAND
\e*N 1M2 Vu 1&S3
SCHOUWEN
WALCHEREN
ZUID ftcvruwti
VLAAKDUREN
/r r i v m
Uit: Memorie van Toelichting. Deltawet 1957
Alleen de inlaag, het gebied tussen de valdijk en de inlaag-
dijk, overstroomde. Daarna werd de inlaagdijk vaak de nieuwe
valdijk. De gevolgen zijn duidelijk: een gekartelde kustlijn
en landverlies. Zoals gezegd op moment van gebeuren niet
zo dramatisch, maar door de frequentie door de jaren heen,
met een enorme impact. Zo is in de loop van de eeuwen
de zuidelijke kant van Schouwen en de noordelijke helft van
Noord-Beveland in de Oosterschelde verdwenen.
Het eiland Orisant, ingepolderd in 1602 in opdracht van
de twee oudste kinderen van Willem van Oranje, is veertig
jaar later verlaten door de laatste inwoners. De dramatiek is
prachtig beschreven door Paul de Schipper in het gelijkna
mige boek (Orisant, uitgeverij Donker, 2000). Tergend lang
zaam maar onverbiddelijk verdwenen haar inlagen in de
Oosterschelde.
Anno 2018 is het ter plekke 27 meter diep.
De oevers aan de Westerschelde en van het eiland Tholen
vertellen hetzelfde verhaal. Overal langs zeearmen en rivieren
in Nederland komen we wel inlagen en inlaagdijken tegen,
maar onze Delta is toch het meest frequent en het zwaarst
getroffen door dijkvallen.
Of een dijk veilig is wordt niet alleen door de kwaliteiten,
zoals hoogte of samenstelling, van de dijk zelf bepaald. Maar
ook de kwaliteit van de ondergrond is van grote invloed. Die
ondergrond is een stelsel van lagen van afzettingen over heel
veel jaren. Het veiligst is de dijk op een vaste compacte onder
grond. Een risicovolle ondergrond bestaat uit 'niet stabiele
lagen', 'zanden met onvaste stapeling', 'poreuze massa',
labiele papzanden'. Dit zijn zo de termen, die je tegenkomt.
Waar gaat het nu om? Door een verhevigde confrontatie van
overdruk en stromend water met zo'n labiele laag in de voor
oever vloeit die labiele laag van die vooroever naar de stroom
geul toe. Het bestaande evenwicht wordt dan compleet
verstoord, waardoor het dijktalud er achteraan glijdt. Dan is
er een dijkval. Dit gebeurt bij uitstek bij zeer laag water en
oostenwind.
bij zeer lage eb en sterke oostenwinf
hoog water
laag water
slappe ondergrond
tegendruk is
weggevallen
i
^<extreem laag water
t.g.v. het gewicht van de zware dijk gaat
de slappe ondergrond onderuit
Uit: Fysisch Geografische verkenning2,
P.C. van de Klis
