THOLEN WIJST DE „VISFABRIEK" UIT pvertes* -eei uit - - ^T^'iA*pC'ember 'e \m harig* visfabriek tholen --ssrjs^gss In gmar Klachten over het bedrijf „PEARL ESSENCE" NA 1 JUNI NAAR ELDERS Bij „verkeerde wind" en mist negen jaar lang penetrante lucht geduld 3liter beslissieQ en ie B.A. achtB' te sluiten O, •Ve,T"!"9e °ort]ï f v°or r^ de or k/a^eerd.' ïïj 'ei net) zi: «an,~Ve^'fP W», Op weg naar sluiting van de fabriek 8 CONSENT NR. 37 VOORJAAR 2021 Wtj.'. n't»® fVWVVUWVUWUVWUWVWWWMAMMMMWWVIMWWM Half volgend jaar zal de N.V. „Pa nt Essence'* de gebouwen aan het Kaaibasfe te Tholen moeten veria- ten, omdat de into oners de stank dh de afxmlproduhtcn over de stad jagen, ui t langt kunnen verdu ren Foto P, Do Amerikaanse schepen hadden de Eusslsche treiter en zyn bemanning hiermee in gevaar gebracht. De Rus sische regering» aldus de nota, kan aceton, butyl-acetaat, trichlooraethyleen in centrifuges, daar naast door indamping vismeel. De volgende machines en werktuigen stonden opgesteld in de fabriek: een distillatie-in richting, een indampketeltje, een waterbak voor de koeling, vijf centrifuges, een mengmolen en een visindampmachine. Daarnaast was er een stoomketel, 15 bovengrondse tanks en ondergrondse tanks voor stookolie, petroleum en aceton. In 1961 begon de fabriek met proeven tot het drogen van vismeel. Kort na de bouw van de viszilverfabriek in 1954 kwamen de eerste berichten binnen over stankoverlast. Het bedrijf loosde zijn afvalstoffen via de stadsriolering. Het grootste deel van dit afval betrof visuitdampwater. Dit was een zeer onwelriekende substantie waarin onder meer eiwitten voor kwamen. Pearl Essence besloot in maart 1961 om niet meer via de stadsrio lering te lozen, maar een eigen afvoerleiding aan te leggen. Toch vormde stank niet de enige overlast voor de omwonen den. Als NV Pearl Essence International een nieuwe vergun ning aanvraagt voor het 'oprichten, in werking brengen en in werking houden van een inrichting tot het verwerken van vis en het vervaardigen van guanine en vismeel, waarin 27 elektromotoren met een gezamenlijk vermogen van 91,25 pk, komen de eerste klachten van omwonenden. M. Schot, die al in 1955 tevergeefs bij de gemeente aandrong om maatrege len te nemen tegen de hinder en overlast van de visfabriek was het nu zat. Volgens hem verspreidde de inrichting een ondragelijke stank en veroorzaakte dag- en nacht een hinder lijk lawaai, waardoor een ongestoorde nachtrust onmogelijk was geworden. Een aantal omwonenden dienden in augustus 1961 gezamenlijk een bezwaar in tegen het verlenen aan Pearl Essence van de vergunning tot het in bedrijf stellen van een nieuwe, vismeel verwerkende, fabriek. Mocht de gemeente de vergunning toch verlenen dan diende de fabriek volgens deze omwonenden te worden verplaatst naar het noordelijk gedeelte van het industrieterrein aan de Grindweg, waardoor veel minder inwoners nog last van de stank zouden hebben. Bovendien zou het afval van de fabriek op deugdelijke wijze van de stank moeten worden ontdaan en niet schadelijk meer mogen zijn voor de mossel- en oestercultuur zodat lozing op de Eendracht mogelijk zou worden. In het proces-verbaal van 25 augustus 1961 van de zitting betreffende de te verlenen Hinderwetvergunning aan Pearl kwamen de volgende drie hoofdbezwaren naar voren: ernstige trillingen, overlast van vliegen en ondragelijke stank. De trillingen werden veroorzaakt doordat het aantal pk's van de machines werd opgevoerd van 9 tot ongeveer 91. De vele vliegen drongen bij omwonenden de huizen binnen door langs alle reten en kieren. Een mevrouw die op ruime afstand van de fabriek woonde moest elke dag 200 vliegen van de deurmat vegen. De deuren van de fabriek moesten eigenlijk gesloten blijven, maar door de ondragelijke stank worden ze toch geopend, omdat anders het werkvolk zou weglopen. Het persóneel had ook al eens met maskers opgelopen. Op 20 mei 1961 schreef het nabij de visfabriek gelegen bedrijf Timpa Foundations aan het college van Burgemeester en Wethou ders het volgende: 'De ondraaglijke stank, die ook vandaag weer de atmosfeer in ons bedrijf ver beneden peil bracht, doet ons naar de pen grijpen, om u te verzoeken hieraan zoveel mogelijk te willen doen om dit te beperken. De goede ren welke ons bedrijf verlaten krijgen op deze manier meer het cachet van gedroogde vis dan van foundations. Buiten de klachten van ons personeel krijgen wij nu reeds aanmerkin gen van onze cliënten dat onze b.h.'s wel eens een visluchtje bij zich dragen. Wat moet dat van de zomer worden? Vertrou- CONSENT NR. 37 VOORJAAR 2021 9 dt rauntea. voor sieraden: het huast- p.we'mo nogeh tic de f^jr" Tholen M Hat Iton ook rijn, dat do dirreiic de- vistshrkk mens ander* op hot f ilaad neerzet en ook w at met de «dacht peel d roduk h' vUtxUver bl^ voorbeeld naar DE TONG var» de Thoolse bevolking zal jki juin „beslaan", I» de afgelopen negen jaar t® king in de stad aan de Eendracht bij een „verkeerde wind" de fabr" haast bedwelmende afvalluebt o' het contract i viszilver en i i !2s V VS?JC«" 1eentt>be®tuU' undet 1 Ik +"«ST' f Li vt Itif .en ït H r«A»» P»h«»ta0« l ^8. frx ét wende dat het zeer spoedig weer mogelijk is zuivere en frisse lucht in te ademen, tekenen wij. Over de stinkende visfabriek in Tholen werden zelfs limericks gemaakt zoals deze die was afgedrukt in de Eendrachtbode van 18 oktober 1962: "Er was eens een heertje in Tholen, Dat liep door het Bosje te dolen. Maar sloeg op de vlucht, Voor visfabriek lucht. Toen kroop hij maar weg in de molen". 'Tholen kan volgend jaar weer een 'frisse neus' halen, kopte dagblad De Tijd de Maasbode op 16 maart 1963. Het arti kel begint als volgt: 'De bevolking heeft negen jaar lang bij 'verkeerde' wind en mist de penetrante lucht moeten dulden van de 'visfabriek', maar volgend jaar zullen de Tholenaars bij alle winden weer een frisse neus kunnen halen. Op 1 juni 1964 zullen namelijk de gebouwen van de NV Pearl-Essence; ontruimd moeten zijn.' De afschuwelijk geur die de fabriek verspreidde was herhaaldelijk onderwerp van gesprek, maar ondanks alle klachten was er weinig aan te doen en zat de gemeente vast aan het huurcontract van tien jaar met de visfabriek. Voor afloop van die termijn besloot de gemeente raad in maart 1963 zijn veto uit te spreken over continuering van het contract. De 24 man personeel van het inmiddels in Rotterdam gevestigde exportbedrijf van viszilver en aller hande bijproducten moesten zich voorbereiden op verhui zing. Maar tot sluiting kwam het nog steeds niet. Op 1 juni 1973 werd Internationale Parelessence Maatschappij (Pearles- sence) voortgezet door Bonda's lm- en Export (Bonda Trading Company BV) in Rotterdam Op 8 april 1975 gaf directeur J.T. de Visser uit Rotterdam echter aan het Handelsregister van de Kamer van Koophandel Middelburg door dat bij besluit van de algemene vergade ring van aandeelhouders op 19 maart 1975 de vennootschap in liguidatie was getreden. Tot liquidatrice werd benoemd Bonda's lm- en Export (Bonda Trading Company) BV in Rotter dam. Toch duurde het nog tot 1 september 1975 eer de visfa briek op last van de gemeente werd gesloten en er voorgoed een eind kwam aan de stankoverlast. Een beroep tegen de sluiting, ingediend door toenmalige eigenaar, Bonda's inn en export, werd verworpen. De gebouwen van de viszilver fabriek werden gesloopt en de bodem van de fabriek en de aangrenzende gasfabriek werd gesaneerd. Op de plaats van de visfabriek bevindt zich nu het woongebouw De Ark. Bronnen: Zeeuws Archief, archief Handelsregister Kamer van Koophandel Middelburg, inv.nr. 14322 (dossier Pearl Essence). Gemeentearchief Tholen, Archief Gemeente Tholen 1936-1971, inv.nrs. 656-668, Krantenbankzeeland.nl (artikelen uit Eendrachtbode, De Stem, De Tijd, PZC, Volkskrant uit de periode 1954-1988)

Tijdschriftenbank Zeeland

Consent | 2021 | | pagina 5