gevoelens überhaupt sterk leefde in het Zeeland van het midden van de negentiende
eeuw. Het antwoord op deze vraag ligt uiteraard buiten het bestek van dit artikel, maar
het nagenoeg volledig ontbreken van een specifiek-Zeeuws element in het huidige
Zeeland, Michigan, rechtvaardigt mijns inziens volledig het stellen van deze vraag.
Het valt immers niet zo maar uit te sluiten dat de gevoelens van regionale identiteit
in Zeeland niet primair het niveau van de provincie betroffen maar een veel klein
schaliger domein kenden. In concreto, juist in het geval van Zeeland valt niet uit te
sluiten dat zij primair eiland-gebonden waren. Als dat zo zou zijn, dan heeft dat vrij
wel zeker de positie van het Zeeuws en de Zeeuwse etniciteit in de Nieuwe Wereld
verzwakt. Immers, een dergelijk kleinschalig domein van regionale identiteit leidt
onherroepelijk tot een verbrokkeling van de groep van immigranten die het Zeeuwse
element in de Nieuwe Wereld voor de ondergang hadden kunnen behoeden.
Over de taal, tenslotte, nog een laatste opmerking. 'De Zeeuwse taal is het
schoonst van allemaal', zei onlangs een zogenaamde 'semi-speaker' van het
Amerikaans-Nederlands in Zeeland, Michigan tegen me. Het is opmerkelijk dat in de
Verenigde Staten dit beeld van het Zeeuws dialect op de een of andere manier is blij
ven voortleven. Zoals we hebben gezien, is het eigenlijke Zeeuws in feite slechts een
betrekkelijk kort leven beschoren gebleven. Het valt echter niet uit te sluiten dat het
Zeeuws in Zeeland, Michigan tot in het begin van deze eeuw toch een zeker prestige
had - vandaar dat sprekers van andere dialecten het overnamen - hetgeen voor som
migen van U misschien een troost is, zij het een schrale.
Noten
Met dank aan Caroline Smits met wie ik veldwerk verrichtte in de beschreven plaatsen. Daarnaast dank ik
haar voor haar commentaar op een eerdere versie van deze bijdrage.
1Natuurlijk hebben Zeeuwen ook in andere vestigingen een rol gespeeld, maar bijzonder aan West Sayville,
New York en Zeeland, Michigan is dat zij in eerste aanleg een overwegend Zeeuws karakter hadden.
2. R. Appel en P. Muysken, Language contact and bilingualism (Londen 1987), hfdst. 4.
3. West Sayville mag dan een 'veritable Dutch colony' zijn geweest, juist als gevolg van haar veel minder
geïsoleerde positie verliep het proces van veramerikanisering hier sneller dan in de Nederlandse vestigingen
in het Midden-Westen. Hier kan ook een verschil in attitude een rol hebben gespeeld. Taylor maakt
expliciet melding van het feit dat 'most West Sayville people like to remember their rapid assimilation'. Dit
laatste kan echter ook samenhangen met het feit dat het hier om latere groepen immigranten gaat die in
meerdere opzichten van hun voorgangers verschilden. L.J. Taylor, Dutchmen on the bay. The ethnohistory
of a contractual community (Philadelphia 1983) 57, 127.
4. Ibid., 20.
5. Aan het eind van de jaren zeventig en in het begin van de jaren tachtig lag dit mogelijkerwijze nog wat anders.
6. Zie Taylor, Dutchmen137-139, voor de vrijwillige brandweer in West Sayville, waarvan de leden zich 'the
Flying Dutchmen' noemden, en de rol van deze instelling in het proces van veramerikanisering.
7. Opmerkelijk is dat deze verwijzingen naar het verleden niet specifiek Zeeuws zijn. De - qua aantal geringe
- toespelingen op het verleden betreffen steeds Nederland.
8. In Zeeland, Michigan, zo is mijn indruk, zijn veel sprekers van het Nederlands duidelijk 'semi-speakers'
(uiteraard heb ik het uitsluitend over afstammelingen van de negentiende-eeuwse emigranten). Over het
algemeen, en alweer volgens mijn eerste indrukken, is hun taalgebruik vooral 'standaardtalig' en niet speci
fiek Zeeuws. Zie hieronder voor een bespreking van dit punt.
9. J. van Hinte [R.P. Swierenga (ed.), A. de Wit (trans.)], Netherlanders in America. A study of emigration and
settlement in the nineteenth and twentieth centuries in the United States of America (Grand Rapids 1985)
992 [Engelse versie van de oorspronkelijk Nederlandstalige editie uit 1928].
10. Dit type diversiteit treffen we vaker aan. In Drenthe, Michigan, bijvoorbeeld, hebben we niet alleen van
doen met immigranten uit de provincie Drenthe en met immigranten uit Staphorst en omgeving (zie ook de
slotopmerkingen), maar ook met immigranten afkomstig van Goeree-Overflakkee. H.J. Prakke, Drenthe in
Michigan (Grand Rapids 1983) 51 [Engelse versie van de oorspronkelijk Nederlandstalige editie uit 1948].
WAAROM ER GEEN AMERIKAANS ZEEUWS BESTAAT
55
