Woord vooraf
Deze bundel bevat de lezingen die gehouden werden tijdens de elfde Historische
Studiedag Zeeuwse emigratie naar Amerika 1840-1920 op zaterdag 6 september 1997
in het Roosevelt Study Center te Middelburg. De organisatie van deze dag was in han
den van de Werkgroep Historie en Archeologie van het Koninklijk Zeeuwsch
Genootschap der Wetenschappen en het Roosevelt Study Center te Middelburg.
Het doel van de studiedag was een overzicht te bieden van de stand van zaken ten
aanzien van het onderzoek naar specifiek Zeeuwse kenmerken van de emigratie naar
Amerika, beginnend aan het eind van de eerste helft van de negentiende eeuw tot aan
de eerste decennia van de twintigste eeuw. Wat waren de motieven voor emigratie,
hoe verliep de praktische uitvoering van de reis, waar vestigden de Zeeuwen zich, wat
was de levensvatbaarheid van de Zeeuwse gemeenschappen in Amerika en hielden de
Zeeuwse identiteit en hel dialect stand in de Amerikaanse samenleving?
Tevens wil deze studiedag, mede via de publicatie van de lezingen in deze bundel,
een aanzet geven tot verdergaand onderzoek naar de Zeeuwse emigratie, zowel het
onderzoek naar de emigratie als groepsproces als dat naar de individuele emigrant.
Vooral ten behoeve van deze laatste categorie is in deze bundel de handleiding
Onderzoek naar Zeeuwse emigranten. Een overzicht van de belangrijkste bronnen
aan de op schrift gestelde lezingen toegevoegd.
Tegelijk met de studiedag werd de tentoonstelling Exodus naar de Nieuwe Wereld.
Ellis Island en de Zeeuwen in Amerika geopend, met tekeningen van de New Yorks-
Middelburgse kunstenaar Leendert van der Pool. Een afzonderlijke catalogus van de
tekeningen verscheen bij Uitgeverij De Koperen Tuin te Goes.
Wij zijn de Provincie Zeeland, de Gemeente Middelburg en de United States
Information Service te Den Haag zeer erkentelijk voor het feit dat zij door hun finan
ciële bijdragen deze dag mede mogelijk maakten.
Werkgroep Historie en Archeologie en Roosevelt Study Center
Emigranten uit Zeeland per regio, 1839-1918
Totaal
1839-
1858
1859-
1879
1880-
1900
1901
-1918
1839-
1918
W. Z.-Vlaand.
2.399
35,2
3.257
47,5
3.350
28,7
3.095
43,5
12.101
37,3
Z.-Beveland
1.172
17,2
1.019
14,9
4.084
34,7
2.002
28,1
8.277
25,5
Schouwen-D.
1.858
27,2
1.457
21,2
1.083
9,3
329
4,6
4.727
14,6
Walcheren
556
8,2
314
4,6
687
5,9
661
9,3
2.218
6,8
0. Z.-Vlaand.
574
8,4
143
2,1
670
5,7
775
10,9
2.162
6,7
N.-Beveland
134
2,0
211
3,1
1.136
9,7
171
2,4
1.652
5,1
Tholen/St. Ph.
126
1,8
456
6,6
651
5,6
82
1,2
1.315
4,1
Totaal
6.819
6.857
11.661
7.115
32.452
Bron: Staten van landverhuizers, 1839-1858; Verslag van den toestand der provincie Zeeland door
Gedeputeerde Staten uitgebragt aan de Provinciale Staten, 1859-1918 (Middelburg 1860-1919)
5
