'Route will be Folkestone-Flushing' Uitwisseling van krijgsgevangenen tijdens WO 1 Jules Braat Bovenstaande woorden stonden in een telegram dat de Engelse minister van buitenlandse zaken Grey op 13 februari 1915 aan zijn gezant in Den Haag stuurde. Het was de routeaanduiding van een bijzonder transport door de Stoomvaart Maatschappij Zeeland, namelijk invalide Duitse en Engelse krijgsgevangenen, die te Vlissingen zouden worden uitgewisseld. Onderhandelingen/voorbereiding Op 4 augustus 1914 brak de Eerste Wereld oorlog uit. Al vanaf de eerste dag werden krijgsgevangenen gemaakt, waaronder zich de nodige gewonden bevonden. Na verloop van een aantal maanden gingen stemmen op om zwaargewonde krijgsgevangenen naar hun vaderland te laten terugkeren. Door bemiddeling van de Noorse minister Steen en een oproep van paus Benedictus XV kwamen daarover onderhandelingen op gang tussen Duitsland en Engeland. Frankrijk hield zich afzijdig. Op 19 december 1914 zond de Engelse ambassadeur in Rome een nota van de paus aan Grey, waarin werd voorgesteld om ernstig gewonde gevangenen uit te wisselen. Bij de daarop volgende onder handelingen speelden de Amerikaanse am bassadeurs in Berlijn en Londen een be langrijke rol. Het overleg verliep moeizaam, het ging niet alleen over militairen, ook ge- interneerde burgers werden erbij betrokken. Vooral over deze laatste categorie was heel wat te doen geweest. Over de plaats waar de gevangenen zouden worden uitge wisseld bestond echter geen verschil van mening: dat zou Nederland zijn. Nog bijna twee maanden verstreken voor het tot een concrete uitwisseling kwam. Op 6 januari 1915 gaf Engeland de namen van 107 zwaargewonde Duitse gevangenen vrij. De Duitse lijst verscheen pas op 10 februa ri. Moeizame onderhandelingen over de burgergeïnterneerden waren daar debet aan. Als uitwisselingsdatum werd 15 febru ari overeengekomen en het Rode Kruis zou bij deze operatie worden ingeschakeld. Op 13 februari berichtte het Engelse Rode Kruis dat voorbereidingen werden getroffen om ongeveer honderd Duitse gewonden naar Rotterdam over te brengen. De groep zou worden begeleid door artsen en ver pleegsters onder leiding van de Earl of Onslow. Aan het Nederlandse Rode Kruis en de Engelse ambassadeur in ons land werd om hulp gevraagd. Nog dezelfde dag werd om onbekende redenen de plaats van uitwisseling veranderd van Rotterdam in Vlissingen. Voorbereidingen aan Nederlandse kant In Nederland had men intussen niet stil ge zeten. In de nacht van 14 op 15 februari werd vanuit Amsterdam-Rietlanden een ambulancetrein naar de Duitse grens gedi rigeerd en te Bentheim aan de Duitsers overgedragen. Deze trein was bedoeld om de Engelse gewonden naar Vlissingen te vervoeren. Het transport stond onder lei ding van Dr. Sturkopf, officier van gezond heid te Amsterdam. Hij werd bijgestaan door Rode Kruispersoneel en een aantal militaire artsen in opleiding. Een tweede trein werd vanuit Amsterdam Weesperpoort naar Vlissingen overgebracht om de uit Engeland afkomstige Duitsers naar hun vaderland over te brengen. Uitwisseling Maandag 15 februari 1915 vertrok 's mor gens een speciale Rode Kruistrein met Duitse gevangenen van het Londense Victoria Station naar Folkestone. Op het perron werd geen publiek toegelaten. Niettemin zag een groot aantal toeschou wers het vertrek van de gevangenen, waar van sommigen zo zwaar gewond waren dat 4 Den Spiegel

Tijdschriftenbank Zeeland

Den Spiegel | 2001 | | pagina 6