'LUCTOR ET
EMERGO
Tin
J.P. van Alten
Onder bevcntifaaad devies verschijnt he--. eerste nummer op niet tekende en
sobsre wijze. Be bedoeling hier-an is de Nederlanders op ce hoogte te houden
van de voornaamste beriohten van Kr. I's. Kcjrerring, die op het, oog^bltk si
haar krachten inspant om ons te verloos ei; van cr.::>-, onderdrukkers er. reohts-
vérdraaiorealsmede van het juiste oorlvfsnieuws ln beknopten vorm en and era
belangrijke, voor onzen vijanc senuwsloopcndc berichten. Beze korte inleiding
besluiten wij mei den wensch, dat v/ij spoedig bevrijd zullen worden,' aar.
wol-re bevrijding velen van ons r-^eds geruimor. oijd met al hun. kracht nede-
w-i 1ce hadden, hun leven,
helpen en v; a ervoer veis anderen het kostbaars
geallieerde radio-uitzendingen. Wekelijks werd een
militair-politiek overzicht geleverd door 'Diplomaticus',
de Leidse student en initiatiefnemer van het blad J.M.
van Stralen. Nadat door de gebeurtenissen in septem
ber 1944 het contact tussen Middelburg en Leiden
verbroken werd, werd enige malen het door L. de Jong
voor Radio Oranje uitgesproken politieke weekover
zicht opgenomen. De berichtgeving werd in het laatste
jaar regelmatig aangevuld met berichten die zelf werden
opgevangen van de BBC en Radio Oranje. De oplage
van het blad lag ongeveer tussen de 500 en 2.500
exemplaren. De verspreiding kon, door het gebruiken
van de gewone PTT-kanalen, over heel Zeeland
geschieden. Afgaande op een tweetal nog bewaard
gebleven distributielij sten zou ervan uitgegaan moeten
worden dat het grootste gedeelte naar Zuid-Beveland
ging (35 a 55 waarop Oost-Zeeuws-Vlaanderen (20
a 25 en Walcheren (10 a 20 volgden; verdere
verspreiding in relatief kleine aantallen vond plaats
over de verdere Zeeuwse gebieden, evenals enkele
exemplaren die per post naar plaatsen buiten Zeeland
werden verzonden. Hierbij moet echter wel worden
aangetekend dat de distributie over Middelburg en
omstreken niet immer (zo nauwkeurig) zou kunnen
zijn vastgelegd, zodat dit aantal beduidend hoger kan
zijn dan hier wordt verondersteld.
Luctor et Emergo
Naast Kroniek van de Week, dat een puur feitelijk over
zicht gaf en niet specifiek Zeeuwse zaken behandelde,
was er ook behoefte aan een wat meer beschouwend
en ook meer op Zeeland gericht blad. Dit leidde ertoe
dat eveneens op de Melkfederatie werd begonnen met
het Zeeuwse blad Luctor et Emergo. Dezelfde Zeeuwse
medewerkers en dezelfde distributiekanalen werden
voor vervaardiging en verspreiding van dit blad gebruikt.
De eerste twee nummers werden nog door C. Zee
geredigeerd, wat echter, nadat deze half maart 1944
werd opgepakt voor het begeleiden van onderduikers
op hun reizen naar elders, werd overgenomen door D.
Boone. Zee meldde in een interview na de oorlog dat
het blad niet van de grond gekomen was doordat hij
opgepakt was en enige maanden in Scheveningen en
Amersfoort had vastgezeten. Door zijn afwezigheid
onttrokken mogelijke ontwikkelingen aangaande het
blad zich echter aan zijn waarneming, en derhalve
was hij er onwetend van dat het blad wel van de grond
gekomen was en zo ongeveer om de drie a vier weken
was verschenen. Van het blad (bestaande uit één vel)
verschenen in totaal acht nummers. Het negende
nummer van augustus 1944 werd niet meer gesten
cild, maar is wellicht toch nog in getypte vorm enigs
zins verspreid. Het blad ging, naast de berichtgeving,
wat dieper op bepaalde zaken in. Het eerste nummer
was één grote oproep aan de bevolking om zich gereed
te houden voor de bevrijding en hoe dan te handelen.
'De invasie is op komst', werd al begin 1944 gemeld.
Nummer twee bevatte een waarschuwing aan de
Zeeuwen om niet mee te werken aan mogelijk op
handen zijnde inundaties (zoals in Zeeuws-Vlaanderen
en de noordelijke Zeeuwse eilanden), en een oproep
aan de boeren om met hun producten geen woeker
winsten te maken, maar er de noodruftigen mee te
helpen. Verder verscheen er een waarschuwing aan
familieleden van onderduikers voor represailles, werden
er redes van H.M. de Koningin afgedrukt, en werd er
opgeroepen tot onderduiken, voor de arbeidsinzet en
de kalmte te bewaren tijdens de oorlogsmaanden die
nog restten. In het laatste nummer valt te lezen dat
het blad alleen verscheen 'als zulks nodig wordt geacht';
na augustus 1944 volgden de oorlogsgebeurtenissen
elkaar in snel tempo op, en er mag worden veronder
steld dat de prioriteit werd gegeven aan de actuele
berichtgeving in Kroniek van de Week, zodat er daar
door geen ruimte meer was voor bespiegelingen in
een blad als Luctor el Emergo. Ook hier ontnam uitein
delijk de bevrijding de bestaansgrond aan dit illegale
blad maar dat zal wel door niemand betreurd zijn.
11 Zeeuws Tijdschrift 2004/6-7
