15
zijn geweest, want volgens verhalende bronnen
komen de Noormannen in de 9de en 10de
eeuw deze streken, vooral Walcheren, herhaal
delijk plunderen! En tegen die Noormannen
worden in de Scheldedelta dan ook niet minder
dan vijf burgen ingericht, namelijk die van
Oostburg, Souburg, Middelburg, Domburg en
Burgh.
Een voor de nederzettingsgeschiedenis heel
belangrijke tijd is daarna de periode van de
11de, 12de en 13de eeuw. Juist in die tijd ont
staan op het oude land haast alle dorpen die
wij er uit later tijd kennen en die er voor een
groot deel ook nu nog zijn. In deze periode
worden de meeste parochiekerken gesticht,
ontstaat het netwerk van ambachten, dat wil
zeggen de locale bestuurseenheden, de voorlo
pers van de gemeenten. In deze periode ook
wordt overal het oude land bedijkt en komen
de eerste steden tot ontwikkeling, onder andere
de twee hoofdsteden van Zeeland, Zierikzee en
Middelburg, of bijvoorbeeld in Vlaanderen de
stad Aardenburg. Dat zijn allemaal heel essen
tiële zaken voor de ontwikkeling van het delta
gebied en het is clan ook wel zuur dat juist
voor deze periode de geschreven bronnen
nogal schaars en moeilijk toegankelijk zijn.
Toch is hierover wel wat meer te zeggen,
want het beeld dat ik geef is niet volledig. Er
zijn voor cle periode tot ca 1300 namelijk ook
andere bronnen dan alleen het schriftelijke ma
teriaal. En dan vestig ik daarmee cle aandacht
op een andere categorie historici, namelijk de
archeologen. Wat de archeologie bijdraagt aan
het historisch onderzoek in deze vroege pe
riode is zó essentieel dat men kan zeggen dat
archeologen en mediëvisten elkaar hier op voet
van gelijkwaardigheid aanvullen en elkaar ab
soluut niet kunnen missen. Er zijn in dit ver
band prachtige voorbeelden. Wat zouden wij
bijvoorbeeld nog weinig weten van cle zoge
naamde vliedbergen, wanneer die niet op di
verse plaatsen archeologisch waren onderzocht
- ik denk met name aan wat J.A. Trimpe Burger
heeft gedaan - en wanneer niet anderzijds C.
Dekker met behulp van de geschreven bronnen
de kasteelbergfunctie van de bergjes in de 12de
en 13de eeuw zou hebben aangetoond. Of een
ander voorbeeld: de nauwe samenhang tussen
aan de ene kant de studie van de befaamde his-
De 'Berg van Troje' te Borssele. Foto Adry van
Wyngen ca 1976. Fotocoll. Zeeuws Documentatie
centrum.
