HET ZELVE ANDERS' CRAYENSTEIN
I.H. Vogel-Wessels Boer
34
ZEELAND IN BEELI
Noordwaarts van de stormvloedkering ko
mende valt ons even voor het dorp Burgh aan
de rechterzijde van de weg een boerderij op.
Intrigerend is dat dit eind-negentiende-eeuwse
gebouw op een door een gracht omsloten ter
rein is gelegen. Op de gevelsteen boven de
voordeur valt te lezen: 'Huize Kraayenstein. De
eerste steen gelegd door W. Vis 22 juli 1890'.
Op deze plaats moet dus het kasteel Crayen-
stein hebben gelegen. Over dit slot is weinig
bekend. De eerste vermelding dateert uit het
midden van de vijftiende eeuw. Bewoner was
een zekere Floris van Haamstede, Heer van
Moermoncl. Door vererving blijft het kasteel tot
1623 in het bezit van afstammelingen van deze
Floris. Hierna komt het door verkoop in han
den van verschillende eigenaren. De bekendste
is Pieter de Huybert, Heer van Burgh en raad
pensionaris van Zeeland, die het in 1669 aan
kocht. Hij was nog via Johanna, dochter van
Witte III van Haamstede, verwant aan de vroe
gere eigenaren van Crayenstein. Gezien zijn
rijkdom en functie mag worden verondersteld
dat hij aan dit 'familieslot' het een en ander
heeft laten verbouwen.
De oudste afbeeldingen van Crayenstein da
teren van het einde van de zeventiende eeuw.
De bekendste is een gravure, afkomstig uit de
Nieuwe Cronyk van Zeeland van Smallegange
(1696). Hierop staat Crayenstein afgebeeld als
een dan vrij nieuw en statig landhuis. Een teke
ning van Hildernisse uit 1695 toont echter een
gebouw met meer bouwgeschiedenis dan op
de gravure van Smallegange. De weergave van
Hildernisse komt bijna geheel overeen met die
van Pronk uit 1743. Pronk gaat door voor een
kundig en precies tekenaar. Van de Cronyk van
Smallegange daarentegen is bekend, dat niet
alle opgenomen prenten even nauwkeurig zijn.
Mede op grond hiervan en van de nog aanwe
zige funderingen moet de afbeelding van Hil
dernisse redelijk betrouwbaar worden geacht.
AJb. 1. Plattegrond, voor- en achteraanzicht van
het slot Crayenstein. Achttiende-eeuwse kopie in
kleur naar tekening van Isaac Hildernisse uit
1695. Op de afbeelding rechtsboven, i.e. de ach
terzijde van het slot, is de erker te zien die in het
huidige Kraayenstein is opgenomen. (Rijksar
chief in Zeeland, Zelandia Illustrata II1734).
'tft'-a ff fteÏM t.'rm Mkftv»/
