Aanwinsten ruilverkeer
G.G. Trimpe Burger-Mekking
Tot de Tweede Wereldoorlog onderhield het Zeeuws
Genootschap regelmatig ruilverkeer met de
Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen
in Haarlem. Dit was het eerste 'geleerde' genoot
schap in Nederland, opgericht 21 mei 1752.
Het is bijzonder verheugend dat het bestuur van
de Hollandsche Maatschappij in het najaar
van 2002 ermee heeft ingestemd het ruilverkeer
te hervatten. Een aanzienlijk aantal publicaties is
al ontvangen, zoals The Future of the Sciences
and Humanities, Four Analytical Essays and a
Critical Debate on the Future of Scholastic
Endeavour (P. Tindemans, A. Verrijn-Stuart,
R. Visser eds.). Kunsten en wetenschappen evo
lueren door specialisatie en verruiming op hun
terrein. Veel nieuwe resultaten worden bereikt
door ongebruikelijke combinaties van gezichts
punten. en technieken. Maar het buiten het vaste
patroon treden brengt het gevaar van oppervlak
kigheid met zich mee. Acceptatie van een nieuw
gezichtspunt vereist erkenning en begrip voor
wat ermee gepaard gaat, en dat hangt onder
andere af van de houding van de 'insiders' en de
veranderende inzichten van de 'outsiders'. Gang
bare manieren van onderzoek en studie kunnen
dikwijls obstakels vormen voor nieuwe benade
ringen. Nieuwe inzichten zijn noodzakelijk, maar
over welke moet je serieus nadenken en welke
moetje accepteren? Over dergelijke gezichtspun
ten en vragen wordt in het boek gediscussieerd.
Het boekje Geleerden en leken. De wereld van de
Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen
1840-1880 is uitgegeven ter gelegenheid van
het 250-jarig bestaan van de maatschappij. Op
het jubileumbriefpapier staat: '1752-2002:
250 jaar brug tussen wetenschap en samenle
ving'. Dit doel indachtig hebben de organisatoren
van een symposium op 2 november 2001 het
thema gezocht in de bestudering van de periode
tussen 1840 en 1880, een periode waarin de
grote vooruitgang van de wetenschappen in de
negentiende eeuw die brug dreigde te doen
instorten. De rol van de Hollandsche Maatschappij
tijdens dat proces van losmaking tussen weten
schap en samenleving werd op het symposium
door verschillende inleiders behandeld. Deze uit
gave is daarvan de neerslag.
Een prachtig boek is Mappae Mundi. Humans and
their Habitats in a Long-Term Socio-Ecoiogical
Perspective Myths, Maps and Models (B. de
Vries en J. Goudsblom, eds.). Nooit eerder was de
wisselwerking tussen mensen en hun natuurlijke
omgeving zo complex en problematisch als nu.
Het toenemen van wetenschappelijk onderzoek
heeft waardevolle inzichten opgeleverd wat
betreft de wisselwerking tussen verschillende
disciplines: natuurwetenschappen, sociale weten
schappen, archeologie en ecologische studies. In
dit boek discussiëren auteurs met verschillende
academische achtergrond over de betrekkingen
tussen de menselijke samenleving en haar natuur
lijke omgeving in de loop van de geschiedenis,
met bijzondere nadruk op een aantal veelbe
tekenende periodes. In het laatste hoofdstuk
wordt onze huidige situatie vastgesteld én de
vooruitzichten voor de toekomst in het licht
van theoretische overwegingen, gebaseerd op
bewijzen of getuigenissen van het verleden.
Ter gelegenheid van het 175-jarig bestaan worden de
wederwaardigheden van het Fries Genootschap
beschreven in het jaarboek 2002: Genootschaps
cultuur in Friesland. Het Fries Genootschap
1827-2002. Het boek opent met een artikel
over de geschiedenis van het genootschap door
G. Jensma. Daarna worden verschillende negen
tiende- en twintigste-eeuwers behandeld,
die van belang waren voor het Fries Genootschap.
Vervolgens komt een aantal bijdragen dat
betrekking heeft op de tentoonstelling die het
Fries Museum ter gelegenheid van het Genoot
schapsjubileum in het najaar van 2002 organi
seerde. De eerste heet 'Friese sterren' en hierin
worden onder andere het werk en de positie als
kunstenaar van de schilders Christoffel Bisschop
(1828-1904) en Johannes Henricus Jurres
(1875-1946) besproken. Ook de beeldhouwer
Pier Pander en enkele zilversmeden krijgen aan
dacht. Het boek eindigt met een lijst van alle
bestuurders van het Fries Genootschap in de loop
der jaren en een register van persoonsnamen.
Een prachtig verzorgde jubileumuitgave, waaraan
dertig deskundige auteurs meewerkten.
72
Aanwinsten ruilverkeer