amiu
r
Spionage -
een Zeeuwse bijdrage aan het
geallieerde inlichtingenwerk
Mr. J.P. van Alten
werd na het behalen van zijn gymnasiumdiploma
betrokken bij het Zeeuwse verzet,
aanvankelijk voor het ondergrondse Trouw
en hetonderduikwerk, later ook bij het
militaire inlichtingenwerk voor de Groep Albrecht.
Na de bevrijding studeerde hij rechten.
Hij was advocaat in Amsterdam.
Spionage, een met geheimzinnigheid omgeven
onderwerp, geschikt voor een geromantiseerd
succesverhaal. De lezer van het verhaal ziet
de spion als iemand uit een andere wereld,
met wie hij zich niet kan of wil identificeren.
Oorlog en bezetting brachten mensen tot activi
teiten waaraan ze nooit gedacht hadden,
zoals het verspreiden van illegale lectuur, het
helpen van onderduikers of het overvallen
van een distributiekantoor. En spioneren, het
verzamelen van inlichtingen over een militaire
bezetting, om door te geven aan 'de overkant',
daar zou niemand op zijn gekomen. Toch bleken
respectabele landgenoten bereid dat werk te
doen. Nationale gevoelens waren aanleiding die
niet eenvoudige en vooral riskante taak op te
vatten. Op die manier konden zij naar hun
gevoelen een bijdrage leveren aan de strijd die
doorging. Over dat werk gaat dit artikel.
Figuur 1.
Wim Jobse (Aag'tekerke, 1919) liet deze foto waarschijnlijk
kort voor de oorlog maken, toen hij in militaire dienst was.
Part. coll.
In een oorlog is informatie over de tegenstander
onmisbaar. Inlichtingendiensten spelen een
cruciale rol. Zowel voor de aanval als voor de
verdediging is het van essentieel belang zoveel
mogelijk over de plannen en posities van de
tegenstander te weten te komen. Een stap verder
is het om hem via informatiekanalen op het
verkeerde been te zetten en hem zo te verrassen.
Dat alles speelde ook in de laatste wereldoorlog,
nu ruim zestig jaar geleden, een belangrijke rol,
zowel aan de Duitse als aan de geallieerde kant.
Hoe kwam een inlichtingendienst aan informatie?
Die kon bijvoorbeeld verkregen worden door
waarneming of fotografie, het afluisteren van de
telefoon of het decoderen van door de tegenpar
tij verstuurde telegrammen. Informatie kon ook
worden verkregen via diplomatieke contacten.
Maar om gegevens te krijgen over de vijandelijke
troepenstructuur of verdedigingswerken in een
Figuur 2.
Foto van de schrijver Jan van Alten uit 1945. Part. coll.
Spionage
47
