Aanwinsten ruilverkeer
G.G. Trimpe Burger-Mekking
De Maasgouw, tijdschrift voor Limburgse geschie
denis en oudheidkunde 1 (2003) bevat een
artikel van P. te Poel en A. Truyen: 'Jan van
Steffenswert (circa 1460-circa 1530) nog beter
"uit de verf". Door recente ontdekkingen in
de middeleeuwse archieven van Maastricht werd
interessante informatie bekend over het leven
en werk van de boeiende kunstenaar Van
Steffenswert. We kennen uit die tijd geen enkele
beeldsnijder die zo'n groot aantal gesigneerde
werken heeft nagelaten. In het Bonnefanten-
museum is in 2000/2001 een tentoonstelling
georganiseerd van werk van de meester zelf,
van zijn atelier en van zijn navolgers. Er werd
een grootscheeps onderzoek op kunsthistorisch
en materiaaltechnisch gebied verricht en veel
van zijn beelden in kerken, musea en particuliere
verzamelingen zijn onderzocht. Een groot
gedeelte van het artikel gaat over het zoge
naamde Balbinabeeld van Millen, dat in 1997
voor het eerst werd bestudeerd. Balbina, de
dochter van de heilige Quirinus, ligt naast haar
vader begraven in Rome aan de Via Appia. De
levens van Quirinus en Balbina worden onder
andere beschreven in een bundel met heiligenle
vens: de Legenda Aurea. De geschiedenis wordt
hier opnieuw verteld, gevolgd door alle gegevens
over het beeldhouwwerk zelf: materiaal, poly
chromie, bewerking, versiering, beschadigingen
enzovoort. Bij het tijdschrift is een index gevoegd
van de jaargang 2002.
2003: het jaar van de boerderij! Naar aanleiding
hiervan wijden redacties van verschillende
tijdschriften aandacht aan oude, met name
gerestaureerde boerderijen, in Heemschut
(april 2003) staan artikelen over de imposante
Groningse boerderijen, de stolpboerderijen in
Noord-Holland en de krimpjesboerderijen,
'spultsjes' genaamd, in Friesland. Vijftig jaar
geleden waren er twee keer zoveel boerderijen
ais nu. Wat er nog over is, vervalt dikwijls, want
het onderhoud zorgt voor grote financiële
problemen. Volgens het Centrum voor Landbouw
en Milieu (clm) hebben steeds meer boeren
belangstelling voor cultuurhistorisch landschaps
beheer en onder financiële voorwaarden zijn
ze wel bereid hun monumentjes te koesteren.
Maar geld voor die koesterende zorg is er niet.
Ook bijklussende boeren krijgen aandacht in
Heemschut, zoals forellenkwekers en honden
pensionhouders.
Traditie, tijdschrift over tradities en rituelen
(voorjaar 2003) is eveneens gericht op de boer
derij en haar bewoners. De Nederlandse landelijke
bouwkunst heeft zijn wortels volgens dit tijd
schrift in het vroege agrarische verleden, zo'n
vierduizend jaar terug. Al in de Bronstijd en
de Ijzertijd waren er met stro of riet gedekte
woonstalhuizen. Het unieke van de 'lage landen'
aan de zee is hierin gelegen dat deze archaïsche
opzet een ononderbroken ontwikkeling heeft
gekend tot in onze tijd. De ontwikkelingen van
de Nederlandse boerderijtradities worden in
hoofdlijnen geschetst en daardoor krijgen we
een indruk van de rijke variatie aan traditionele
boerderijen die ons land nog steeds rijk is. Ook
de boerenstand in de Middeleeuwen komt in
het tijdschrift uitvoerig aan de orde, waarbij
drie hoofdgroepen onderscheiden worden: vrije
boeren, onvrije boeren en onvrije arbeiders.
De vrije boeren konden in een eigen boerderij
wonen, de twee andere groepen woonden op
de domeinen, de landgoederen van heren, die
geestelijken konden zijn of leken.
De Beegderheide is een gevarieerd bos- en heide
gebied op de westelijke oever van het Maasdal
ter hoogte van Roermond. Karakteristiek in het
gebied zijn het grote aantal vennen en de
heide- en stuifzandmilieus. Het Natuurhistorisch
Genootschap in Limburg, uitgever van het
Natuurhistorisch Maandblad heeft in mei 2003
een prachtig themanummer uitgebracht, helemaal
gericht op deze Beegderheide. In 1997 is men
begonnen met de uitvoering van een herstelplan
voor het gebied. De puur op houtproductie
gerichte dennenakkers worden geleidelijk omge
vormd tot natuurlijker bossen, en heideterreinen
en vennen worden hersteld. Er zijn artikelen over
recente ontwikkelingen van flora en vegetatie in
en langs de vennen, over korstmossen en over
de terugkeer van de witte waterranonkel. Ook de
broedvogels, de amfibieën, reptielen en libellen
worden behandeld in diverse artikelen. De
112
Aanwinsten ruilverkeer
