Kap af! -
een Noorse matador in Zeeland.
De oorsprong en de spelregels van
het blabberjanspel en is thans freelance historicus.
Johan Francke (1971J
promoveerde op een proefschrift over de
Zeeuwse commissievaart tijdens de
- Negenjarige Oorlog (1688-1697)
'Sta voor de vogel
geen spel
kent dit bevel
dan slabberjan
dit Watchers bovenspelig bezig zijn
is meer dan een herinnering
geen étalage-woord van het verleden
kap af! roept de ruiter te paard
één hand en één oog
is niet mismaakt
als je voor de vogel staat
de herberg gaan we voorbij
en het poesje krabbelt alles terug
voor mij'
Dit is een fraai lofdicht van Pier van Damme op
wat een typisch 'Walcherse bovenspeligheid'
zou zijn, het Slabberjanspel. Helemaal kloppen
doet het echter niet. De spelregels met bijbe
horende bevelen als 'sta voor de vogel' en
'kap af' bijvoorbeeld, zijn tot in Noorwegen
bekend. Sterker nog: dit typisch Walchers
geachte spel is via de Noren, Denen en Duitsers
van de Italianen overgenomen. Enige jaren
geleden besprak K. Kareis in De Wete reeds zijn
vermoedens omtrent een Italiaanse oorsprong
ervan uit.2 Het spel blijkt echter ruim twee
eeuwen ouder te zijn dan Kareis dacht en
bovendien opvallend veel overeenkomsten te
hebben met het Noorse Gnav en Slebber Jen,
het Duitse Vogelspiel en het Italiaanse Cambio.
De overeenkomsten en verschillen tussen deze
spelen en Slabberjan worden in dit artikel aan
een nadere beschouwing onderworpen, in een
poging de herkomst van het Slabberjanspel
te herleiden. Over Slabberjan is weliswaar een
en ander gepubliceerd, maar de spelregels zijn
nooit eenduidig opgetekend, waardoor het
aanleiding blijft geven tot onderlinge twist bij
de spelers ervan, doordat er nogal wat lokale
verschillen - soms zelfs tussen verschillende
families - op te tekenen zijn. Over de spelre
gels, de waarde van de stukken en de gebruiken
behorend bij het spel is veel onduidelijkheid.
Ook hier worden 'de' spelregels niet gegeven -
die zijn er niet. Wel worden enkele varianten
geanalyseerd. Men hoeft immers niet bedreven
te zijn in het spel om het te kunnen winnen:
creatief zijn in het verzinnen van nieuwe spel
regels of de uitleg daarvan blijkt tijdens het
spelen vaak zeer effectief.
128
Het Slabberjanspel
