Figuur 1 en 2. G.F. de Pauw. Coll. Raymond de Pauw, Maastricht. op voorwaarde dat hij met Giusta zal trouwen. Lorenzo accepteert dit, maar moet eerst nog deelnemen aan een veldslag. Diep in zijn hart hoopt hij eervol te sneuvelen maar het lot beslist anders. Mij is gedwongen zich aan Bertino's wil te onderwerpen. De nacht vóór het huwelijk brengt hij een serenade aan Bellida, maar hij wordt daarbij door Bertino bespioneerd. Luigi, die op Giusta verliefd is, bemerkt dat hij de verkeerde heeft geholpen en voor zijn werk niet zal worden beloond. Lorenzo heeft inmiddels Bellida op de hoogte gebracht van Bertino's plannen en zij besluiten samen te vluchten. Bertino houdt hen echter tegen. Giusta verschijnt en begrijpt niets van de hele situatie. Dan komt ook Luigi weer opdagen en beschuldigt Bertino: deze maakt zich zo kwaad dat hij Luigi vermoordt, waarna hij vlucht. Giusta gaat in een klooster om zich te verzoenen met wat haar vader misdeed. De première van Bellida vond plaats op 17 januari 1897 te Maastricht. Behalve twee zangers uit Luik werkten mevrouw De Pauw-Borlée en haar zuster alsmede Fons Olterdissen (als Luigi) aan de voorstellingen mee. Uit welke zangers en zangeressen het koor was samengesteld, kunnen we niet achterhalen; in de orkestpartijen vinden we notities van Maastrichtse en van Luikse musici, zodat we veronderstellen dat het orkest voor deze gelegenheid was samengesteld uit leden van het operaorkest van Luik en leden van het Maastrichts Stedelijk Orkest. De uitvoeringen te Maastricht - wij kunnen er tenminste vier lokaliseren - stonden onder leiding van de com ponist. Of koor en figuranten inderdaad zo'n honderd personen zijn geweest, zoals het tekst boekje van de eerste opvoering wil doen geloven, wordt noch door het bewaard gebleven koorma teriaal, noch door een groepsfoto bevestigd.2 De oorspronkelijke partituur alsmede het grootste deel van het materiaal bleven in de nalatenschap van de componist bewaard.3 Van Bellida bestaat voor de zangers materiaal in de Franse en in de Nederlandse taal. Vermoedelijk is het Neder landstalige materiaal gebruikt voor de opvoe ringen door de 'Noord- en Zuid-Nederlandsche Opera-Vereeniging', die zonder uitzondering in de Nederlandse taal plaatsvonden.4 Reconstructie van een vergeten opera Na de succesvolle première van de opera Bellida in januari 1897, die met medewerking van de Opera van Luik gegeven werd in de 'Groote Comedie', de stadsschouwburg van Maastricht, werd het werk in heel Nederland uitgevoerd. Daarna verdween het muziekmateriaal en daar mee de belangstelling voor het werk. Een aantal jaren geleden is de muziek teruggevonden. Begin jaren '70 kreeg ik een fotokopie van het programmaboekje, dat uitgegeven werd ter gelegenheid van de première in 1897, in handen. In 1986 werd bij het 200-jarig bestaan van de Maastrichtse Stadsschouwburg 'De Bonbonnière' in de reeks Vierkant Maastricht van de Stichting Historische Reeks een onderzoek over 200 jaar theater in Maastricht gepubliceerd onder de titel 'Maastricht Theatergezicht'. Dr. Rob Erenstein van het Instituut voor Theaterwetenschappen in Amsterdam, belast met de eindredactie, had de leiding bij het omvangrijke project en mij werd gevraagd als regisseur en docent drama mee te werken met als specifieke opdracht: het lokale (dialect-)theater in beeld te brengen. Gedurende enkele maanden doorzocht ik in het archief doos na doos met bewaard gebleven informatie over het rijke theaterverleden van Maastricht. Bij dat onderzoek kwam ik een groepsfoto tegen van de cast van Bellida uit 1897; meer informatie was er niet. Het muziek materiaal van de opera zelf was onvindbaar, waarschijnlijk verloren gegaan door waterschade, zo zei men. Jaren later probeerde ik opnieuw iets meer te weten te komen over Bellidaomdat ik het plan had de opera uit te voeren. Maastrichtse operadeskun digen bestempelden dit idee en mijn zoektocht naar het materiaal als onzinnig, als vergeefse moeite. Het kon nooit veel zijn, iets van een componist uit Maastricht... Langs een omweg kwam ik vervolgens in contact met Raymond de Pauw, de kleinzoon van de 122 Guustaaf Francies de Pauw

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeland | 2003 | | pagina 4