Figuur 1 en 2.
G.F. de Pauw. Coll. Raymond de Pauw, Maastricht.
op voorwaarde dat hij met Giusta zal trouwen.
Lorenzo accepteert dit, maar moet eerst nog
deelnemen aan een veldslag. Diep in zijn hart
hoopt hij eervol te sneuvelen maar het lot beslist
anders. Mij is gedwongen zich aan Bertino's wil
te onderwerpen. De nacht vóór het huwelijk
brengt hij een serenade aan Bellida, maar hij
wordt daarbij door Bertino bespioneerd. Luigi, die
op Giusta verliefd is, bemerkt dat hij de verkeerde
heeft geholpen en voor zijn werk niet zal worden
beloond. Lorenzo heeft inmiddels Bellida op de
hoogte gebracht van Bertino's plannen en zij
besluiten samen te vluchten. Bertino houdt hen
echter tegen. Giusta verschijnt en begrijpt niets
van de hele situatie. Dan komt ook Luigi weer
opdagen en beschuldigt Bertino: deze maakt zich
zo kwaad dat hij Luigi vermoordt, waarna hij
vlucht. Giusta gaat in een klooster om zich te
verzoenen met wat haar vader misdeed.
De première van Bellida vond plaats op 17 januari
1897 te Maastricht. Behalve twee zangers uit
Luik werkten mevrouw De Pauw-Borlée en haar
zuster alsmede Fons Olterdissen (als Luigi) aan
de voorstellingen mee. Uit welke zangers en
zangeressen het koor was samengesteld, kunnen
we niet achterhalen; in de orkestpartijen vinden
we notities van Maastrichtse en van Luikse
musici, zodat we veronderstellen dat het orkest
voor deze gelegenheid was samengesteld uit
leden van het operaorkest van Luik en leden van
het Maastrichts Stedelijk Orkest. De uitvoeringen
te Maastricht - wij kunnen er tenminste vier
lokaliseren - stonden onder leiding van de com
ponist. Of koor en figuranten inderdaad zo'n
honderd personen zijn geweest, zoals het tekst
boekje van de eerste opvoering wil doen geloven,
wordt noch door het bewaard gebleven koorma
teriaal, noch door een groepsfoto bevestigd.2
De oorspronkelijke partituur alsmede het grootste
deel van het materiaal bleven in de nalatenschap
van de componist bewaard.3 Van Bellida bestaat
voor de zangers materiaal in de Franse en in
de Nederlandse taal. Vermoedelijk is het Neder
landstalige materiaal gebruikt voor de opvoe
ringen door de 'Noord- en Zuid-Nederlandsche
Opera-Vereeniging', die zonder uitzondering in
de Nederlandse taal plaatsvonden.4
Reconstructie van een vergeten opera
Na de succesvolle première van de opera Bellida
in januari 1897, die met medewerking van de
Opera van Luik gegeven werd in de 'Groote
Comedie', de stadsschouwburg van Maastricht,
werd het werk in heel Nederland uitgevoerd.
Daarna verdween het muziekmateriaal en daar
mee de belangstelling voor het werk. Een aantal
jaren geleden is de muziek teruggevonden.
Begin jaren '70 kreeg ik een fotokopie van het
programmaboekje, dat uitgegeven werd ter
gelegenheid van de première in 1897, in handen.
In 1986 werd bij het 200-jarig bestaan van de
Maastrichtse Stadsschouwburg 'De Bonbonnière'
in de reeks Vierkant Maastricht van de Stichting
Historische Reeks een onderzoek over 200 jaar
theater in Maastricht gepubliceerd onder de titel
'Maastricht Theatergezicht'. Dr. Rob Erenstein
van het Instituut voor Theaterwetenschappen in
Amsterdam, belast met de eindredactie, had de
leiding bij het omvangrijke project en mij werd
gevraagd als regisseur en docent drama mee te
werken met als specifieke opdracht: het lokale
(dialect-)theater in beeld te brengen.
Gedurende enkele maanden doorzocht ik in het
archief doos na doos met bewaard gebleven
informatie over het rijke theaterverleden van
Maastricht. Bij dat onderzoek kwam ik een
groepsfoto tegen van de cast van Bellida uit
1897; meer informatie was er niet. Het muziek
materiaal van de opera zelf was onvindbaar,
waarschijnlijk verloren gegaan door waterschade,
zo zei men.
Jaren later probeerde ik opnieuw iets meer te weten
te komen over Bellidaomdat ik het plan had de
opera uit te voeren. Maastrichtse operadeskun
digen bestempelden dit idee en mijn zoektocht
naar het materiaal als onzinnig, als vergeefse
moeite. Het kon nooit veel zijn, iets van een
componist uit Maastricht...
Langs een omweg kwam ik vervolgens in contact
met Raymond de Pauw, de kleinzoon van de
122
Guustaaf Francies de Pauw
