zieken en hoe het kon dat de verzending van hulp zo lang duurde. Hadden de ministers het te druk met het regelen van hun eigen problemen? Dit was een duidelijke verwijzing naar de intriges rond de vorming van een nieuwe regering, het ontslag van Castlereagh, et cetera. Hij besluit zijn betoog met de verklaring dat zo'n regeringsbeleid de sterkste afkeuring verdient. Al eerder is vermeld dat de politieke sfeer allesbe halve stabiel was. Dat moge ook blijken uit de zaak Burett. Deze volksvertegenwoordiger kon zich niet verenigen met het weren van de pers bij de verhoren. De publieke bijstand die hij kreeg was zo groot dat er rellen uitbraken, ministers beschermd moesten worden, en zijn opsluiting in de Tower weer ongedaan moest worden gemaakt. Ook deze zaak heeft heel wat tijd gevergd tijdens de duur van de enquête.28 Porchester dient dan vervolgens een motie in, waarin hij bij wijze van samenvatting de volgende zaken memoreert: op 28 juli en volgende dagen gaat een krijgsmacht uit, bestaande uit 39.000 man landmacht, 37 linieschepen, 2 schepen met 50 en 3 met 44 kanonnen, 24 fregatten, 31 sloepen, 5 bomschepen, 23 gunboten, voor de expeditie naar de Schelde, met als doel het veroveren of vernietigen van de vijandelijke vloot, die of in aanbouw zijn te Antwerpen of Vlissingen, of op de Schelde varen; de vernietiging van de arsenalen en dokken te Antwerpen, Terneuzen en Vlissingen; de bezetting van Walcheren en het voor navigatie onklaar maken van de Schelde. Dan stelt hij dat Vlissingen zich op 1 5 augustus overgaf, waarmee de bezetting van Walcheren een feit was, en dat op 27 augustus de vernieti ging van de vloot en het arsenaal van Antwerpen werd opgegeven als zijnde onuitvoerbaar. Dan memoreert hij dat het eiland op 23 december werd verlaten, waarmee de expeditie ten einde kwam en dat aan de ziekte 60 officieren en 3.900 manschappen zijn overleden terwijl het aantal zieken in februari meer dan 11.000 was. Hij besluit dan met wat de kern van de motie is: 'dat de expeditie was ondernomen onder zodanige omstandigheden dat redelijkerwijs geen adequaat succes mocht worden verwacht; uitgerekend in een seizoen waarin de ziekte die zo fataal was voor de dappere soldaten op zijn heftigst was en dat de ministers, van deze ondoordachte onderneming naar de mening van dit huis ver antwoordelijk zijn voor de zware calamiteiten waarmee de mislukking gepaard is gegaan.'29 Een tweede motie van afkeuring veroordeelt met name het gedrag van de ministers, vooral van wege het laten voortduren van het verblijf op Walcheren, en dit ondanks de vele berichten over de erbarmelijke situatie. Een tegenmotie luidt: 'overwegende dat de expeditie, gezien de opbouw van een vloot door de vijand en de wenselijkheid van steun aan Oostenrijk, voorts dat gelet op de geringe troepenmacht van de vijand rond Antwerpen een succes niet was uitgesloten, de ministers terecht de nodige maatregelen hadden genomen, die helaas door weer en wind geen succes hadden, dat het huis met leedwezen kennis nam van de vele levens die verloren waren gegaan; maar dat hij van mening was dat de gronden voor de besluitvor ming door de ministers grote voordelen inhielden en dat de gevolgen van de slechte weers omstandigheden niet konden worden voorzien'. Ook wat de weersomstandigheden betreft was er ervaring uit een eerdere landing, die van 1799 op Noord-Holland, beschikbaar. Ook toen moest de landing enkele dagen worden uitgesteld vanwege storm.30 Alle moties van afkeuring werden verworpen met 40 stemmen, de motie van instemming met 21 stemmen aangenomen. De oppositie onder ging een pijnlijke nederlaag, die niet te rijmen viel met de stemming in het land. Die ook niet te rijmen viel met de vele informatie die de enquête had opgeleverd. Het was toch duidelijk dat het beleid had gefaald, dat van bestaande ervaring en kennis geen gebruik was gemaakt, dat politici niet naar de militairen hadden willen luisteren, dat de leiding niet op haar taak berekend was, dat de hele expeditie één grote mislukking was. Slotopmerkingen Een beter bewijs voor de ongeschiktheid van een parlement om zelf een onderzoek te doen naar zijn eigen functioneren kan niet worden gevonden. In parlement, tevens enquêtecommissie zaten verantwoordelijke bewindslieden en bij de uitvoering betrokken militairen. Zulk een vermenging van functies was toen kennelijk heel gewoon, maar wel een verklaring voor de ver werping van de moties van afkeuring. Het was 68 De zaak Walcheren in het Lagerhuis

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeland | 2004 | | pagina 26